Η Κατάσταση της Αγοράς Ηλεκτρονικών Βιβλίων στην Ελλάδα
Στη σύγχρονη εκδοτική αγορά της Ελλάδας, η διάθεση και πώληση ηλεκτρονικών βιβλίων είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι τα ebooks καταλαμβάνουν μόλις το 1% έως 2% της συνολικής αγοράς, επιβεβαιώνοντας την περιορισμένη διείσδυσή τους στην αναγνωστική συνείδηση των Ελλήνων.
Επί του παρόντος, το διαθέσιμο υλικό στην ελληνική αγορά περιλαμβάνει περίπου 13.248 τίτλους ηλεκτρονικών βιβλίων, εκ των οποίων τα 2/3 είναι σε μορφή EPUB και προέρχονται από περίπου 100 εκδότες. Ωστόσο, η διαθεσιμότητα αυτών των τίτλων σε ειδικά καταστήματα παραμένει ελλιπής, αφού δεν υπάρχει ελληνικό βιβλιοπωλείο που να τους προωθεί ενεργά.
Η Έρευνα για τη Δανειστική Πρακτική
Η κατάσταση αυτή αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία όταν ληφθεί υπόψη ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να κατατάσσεται στην τελευταία θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τους δανεισμούς ηλεκτρονικών βιβλίων από δημόσιες βιβλιοθήκες. Αυτή η τάση συζητήθηκε εκτενώς στη 21η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, όπου παρουσιάστηκαν τα ευρήματα της έρευνας «Ηλεκτρονικό βιβλίο και βιβλιοθήκες στην Ελλάδα: Διερεύνηση του πεδίου». Αυτή η έρευνα, την οποία διεξήγαγαν η Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης και άλλοι φορείς, ανέδειξε την άμεση σχέση μεταξύ ηλεκτρονικού δανεισμού και της κοινωνικής στάσης απέναντι στα ebooks.
Δεδομένα και Στατιστικά από τη Έρευνα
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, καταγράφηκαν στοιχεία που αντανακλούν την σημερινή θέση των ηλεκτρονικών βιβλίων στις ελληνικές βιβλιοθήκες. Από 500 χρήστες βιβλιοθηκών που συμμετείχαν, το 23% δήλωσε ότι διαβάζει και ηλεκτρονικά βιβλία, αποκαλύπτοντας ότι η κοινωνική και ηλικιακή διαστρωμάτωση επηρεάζει την αναγνωστική συμπεριφορά. Σημαντικό είναι ότι το 75% των χρηστών είναι κάτω των 45 ετών, με τις γυναίκες να αποτελούν το 52.2% του δείγματος.
Σχετικά με την εκπαίδευση, το 38% των συμμετεχόντων έχει μέση εκπαίδευση, ενώ το 62% ανήκει στην κατηγορία της ανώτατης εκπαίδευσης. Αυτά τα ευρήματα επισημαίνουν την ανάγκη δημιουργίας ενός συγκεκριμένου σχεδίου δράσης για την προώθηση της ηλεκτρονικής ανάγνωσης στη χώρα.
Σύγκριση με Άλλες Ευρωπαϊκές Χώρες
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, σε σύγκριση με άλλες χώρες όπως η Κροατία, η Δανία, η Εσθονία και η Φινλανδία, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση σε δανεισμούς ηλεκτρονικών βιβλίων. Οι δημόσιες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα εξυπηρετούν περίπου 32.187 κατοίκους ανά βιβλιοθήκη, έναν αριθμό που είναι πολύ υψηλότερος σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η μοναδική υπηρεσία δανεισμού ηλεκτρονικών βιβλίων που παρέχεται στη χώρα είναι αυτή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας με το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο, το οποίο λειτουργεί συνεχώς εδώ και μια δεκαετία. Παρά την ύπαρξη μονάδων που παρέχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικά βιβλία, η πλειονότητα των ελληνικών βιβλιοθηκών δεν έχει τη δυνατότητα αυτή.
Η Ευρωπαϊκή Εικόνα και Ο Ρόλος των Εκδοτών
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το 12% – 13% των εσόδων από τη βιομηχανία εκδόσεων προέρχονται από τα ηλεκτρονικά βιβλία, σύμφωνα με τη Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εκδοτών. Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι πιο δύσκολη, καθώς οι πωλήσεις ηλεκτρονικών βιβλίων υπολογίζονται γύρω από το 1%. Ο κ. Μιχάλης Καλαμαράς, σύμβουλος εκδόσεων, σημειώνει ότι οι εκδότες παρουσιάζουν συχνά επιφυλάξεις σχετικά με την προώθηση των ebooks λόγω της περιορισμένης αγοράς.
Ορισμένοι εκδότες αντιστέκονται στην ιδέα του δανεισμού ηλεκτρονικών βιβλίων, ενώ άλλοι αποδέχονται τη δυνατότητα αυτή, αλλά με περιορισμούς. Είναι προφανές ότι υπάρχει ανάγκη περιβαλλοντικού και κοινωνικού πλαισίου για την υιοθέτηση και ενίσχυση της ηλεκτρονικής αναγνωσιμότητας στη χώρα.
Τέλος, οι φωνές των ειδικών, όπως του κ. Σπύρου Πιέρρου από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης και της κας Ασπασίας Τασιοπούλου από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, αναδεικνύουν τη σημασία της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης και του ρόλου των κοινών και των κοινοτικών δράσεων στην προώθηση της ηλεκτρονικής ανάγνωσης.