Μειωμένα αποθέματα νερού στον ποταμό Αλιάκμονα

Η στάθμη του νερού στον ποταμό Αλιάκμονα συνεχώς μειώνεται, έπειτα από τρεις συνεχόμενες χρονιές με χαμηλότερες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις. Αυτή η μείωση έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της διαθέσιμης ποσότητας νερού για αρδευτικούς σκοπούς, κάτι που ανησυχεί τους αγρότες της Κεντρικής Μακεδονίας.

Στις 14 Απριλίου 2025, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες του ποταμού Αλιάκμονα ανήλθαν σε 870 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με πληροφορίες από τη ΔΕΗ Α.Ε. Αυτή η ποσότητα είναι μειωμένη κατά 24% σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης εξαετίας την ίδια ημερομηνία, ως αποτέλεσμα των περιορισμένων εισροών κατά το τρέχον υδρολογικό έτος. Αγωνία προκαλεί το γεγονός ότι, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία των υπηρεσιών ύδρευσης, η στάθμη του ταμιευτήρα Πολυφύτου ήταν κατά περίπου 5 μέτρα χαμηλότερη από την αντίστοιχη περσινή.

Στρατηγικές μείωσης της αρδευτικής χρήσης

Κατά τη διάρκεια σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Απριλίου μεταξύ υψηλόβαθμων στελεχών της ΔΕΗ και της Διεύθυνσης Υδάτων, προτάθηκε και συμφωνήθηκε μια οριζόντια μείωση της χρήσης νερού (εκτός της ύδρευσης) κατά 20% για την αρδευτική περίοδο του 2025, σε σύγκριση με το 2024. Επειδή το 80% του νερού χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς, οι αγρότες της Κεντρικής Μακεδονίας θα είναι οι μεγάλοι χαμένοι αυτής της χρονιάς, που πλήττεται από τις περιορισμένες ποσότητες.

Κατά την αρδευτική περίοδο του 2024 (Μάιος – Οκτώβριος), η ποσότητα του νερού που διατέθηκε από τους ταμιευτήρες για τις ανάγκες των αρδευτικών δικτύων του Αλιάκμονα και του Αξιού ανήλθε σε 577.415.000 κυβικά μέτρα. Επιπλέον, ξεχωριστά 60.111.000 κυβικά μέτρα νερού χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη των δημοτικών αρδευτικών δικτύων, όπως των Δήμων Βέροιας και Αλεξάνδρειας. Φέτος, η πρόβλεψη είναι για μείωση περίπου 20%, αν δεν υπάρξει αύξηση των βροχοπτώσεων, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας αρδευτικής περιόδου. Αν ο Ιούνιος αποδειχθεί βροχερός, αυτό μπορεί να έχει διπλό όφελος, ενισχύοντας τις ποσότητες νερού για τα χωράφια και ταυτόχρονα γεμίζοντας ξανά τους ταμιευτήρες.

Η ασφάλεια της ύδρευσης

Η υδροδότηση της περιοχής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ποταμό Αλιάκμονα, που παρέχει περίπου 60% του πόσιμου νερού, με το υπόλοιπο 40% να προέρχεται από τις πηγές Αραβησσού. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν οι ανάγκες σε αρδευτικό νερό είναι περιορισμένες, το βάρος πέφτει στις πηγές Αραβησσού. Η ΕΥΑΘ έχει διαβεβαιώσει πως δεν προβλέπεται πρόβλημα επάρκειας πόσιμου νερού μέχρι το 2031, με βάση όλες τις κλιματολογικές παραμέτρους. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υδροδότηση του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης είναι η διαρκής παροχή 7.200 κ.μ./ώρα από το αντλιοστάσιο της ΕΥΑΘ.

Κατάσταση των υπόγειων υδάτων

Η παρακολούθηση της ποιότητας και ποσότητας των υπόγειων υδάτων γίνεται από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.) μέσω του δικτύου ΔΙΠΥΝΕ. Στην Κεντρική Μακεδονία λειτουργούν 200 σταθμοί παρακολούθησης για την καταγραφή φυσικοχημικών παραμέτρων. Από τις μετρήσεις προκύπτει ότι, ενώ η πλειονότητα των σταθμών παραμένει σε καλή κατάσταση, το 30% αυτών παρουσιάζει προβλήματα υποβιβασμού της στάθμης.

Σύμφωνα με την υδρογεωλόγο Μαρία Λαζαρίδου, οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τη μείωση των βροχοπτώσεων είναι εκείνες με πετρώματα περιορισμένης αναπλήρωσης, όπου η γεωργική δραστηριότητα είναι αυξημένη. Παράλληλα, προκύπτουν ζητήματα ποσοτικής και ποιοτικής υποβάθμισης των υδροφορέων σε τουριστικές περιοχές, όπως η Χαλκιδική, λόγω υπεράντλησης και μειωμένης φυσικής αναπλήρωσης. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί σε πτώση της στάθμης του υπόγειου νερού και σε ποιοτική υποβάθμιση των υδροσυστημάτων.

Η απαραίτητη διαχείριση των υπόγειων υδάτων απαιτεί άμεσες ενέργειες για την προστασία αυτής της πολύτιμης πηγής. Η ενίσχυση της παρακολούθησης, η περιορισμένη υπερεκμετάλλευση και η εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης του νερού είναι επιτακτικές ανάγκες για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας αυτού του πολύτιμου πόρου.