Η Διάσκεψη της UNESCO για την Πολιτιστική Κληρονομιά
Στη δεύτερη Διάσκεψη της UNESCO, που διεξάγεται σε συνεργασία με την ιταλική κυβέρνηση και έχει ως κεντρικό θέμα «η Πολιτιστική Κληρονομιά κατά τον 21ο αιώνα», συμμετέχει η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η Διάσκεψη αυτή αποτελεί συνέχεια της πρώτης, που πραγματοποιήθηκε στην ίδια πόλη τον Νοέμβριο του 2023. Σκοπός της Διάσκεψης είναι η εξέταση των δυνατοτήτων σύγκλισης των Συμβάσεων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς (1972) και της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2003), με στόχο την καλύτερη προσαρμογή τους στις σύγχρονες προκλήσεις.
Μια από τις σημαντικές εκφράσεις που προήλθαν από την πρώτη Διάσκεψη είναι η έκκληση για δράση «Πνεύμα της Νάπολης», η οποία περιλαμβάνει 11 κύρια σημεία, που θα εξεταστούν στη φετινή Διάσκεψη. Παράλληλα, η παρούσα συνάντηση στοχεύει στην προετοιμασία της επερχόμενης παγκόσμιας διάσκεψης της UNESCO για τις πολιτιστικές πολιτικές και τη βιώσιμη ανάπτυξη, MONDIACULT 2025, που θα διεξαχθεί στη Βαρκελώνη τον Σεπτέμβριο του 2025.
Οι Παράμετροι του Πολιτισμού και η Ανάγκη Δράσης
Στην ομιλία της, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, επισήμανε τη σημασία των Συμβάσεων της UNESCO, δηλώνοντας: «Ο πολιτισμός δεν είναι μόνο οι ρίζες μας, αλλά και η γέφυρα που μας ενώνει. Σε ένα περιβάλλον κλιματικής αστάθειας και τεχνολογικών ανατροπών, ο Πολιτισμός προσφέρει κοινό έδαφος για την ειρήνη, την ενσυναίσθηση και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Ελλάδα έχει πάντα υιοθετήσει αυτό το όραμα, και πιστεύουμε ότι η προστασία του Πολιτισμού απαιτεί όχι μόνο διατήρηση, αλλά και συνοχή, συνεργασία και συμμετοχή της κοινωνίας.»
Αναφερόμενη στις προτάσεις του «Πνεύματος της Νάπολης», η κ. Μενδώνη τόνισε την ανάγκη να γίνουν οι εγγραφές στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς πιο αντιπροσωπευτικές της ιστορίας του παγκόσμιου πολιτισμού, με ισότιμη εκπροσώπηση όλων των ηπείρων, ιδιαιτέρως του αναπτυσσόμενου κόσμου. Υπογράμμισε επίσης τη σημαντική συνδρομή των τοπικών κοινωνιών και των αυτόχθονων πληθυσμών στη διατήρηση των πολιτιστικών χώρων, επισημαίνοντας ότι η συμβολή τους είχε παραγνωριστεί στο παρελθόν.
«Υπάρχει αναγκαία ανάγκη για δράση σε πολλά επίπεδα», δήλωσε η υπουργός. «Η υπερέκθεση των μνημείων στον κίνδυνο του υπερτουρισμού και η αποξένωση των τοπικών κοινοτήτων από την πολιτιστική τους κληρονομιά είναι δύο βασικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Η αυθεντικότητα και η σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες είναι κρίσιμες για τη διατήρηση της κληρονομιάς».
Η Στρατηγική για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η Διάσκεψη της Νάπολης φιλοδοξεί να προωθήσει μια ολιστική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην παγκόσμια κληρονομιά, ορώνοντας και τις δύο διαστάσεις, δηλαδή την υλική και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Αυτές οι δύο διαστάσεις συναντώνται στην έννοια του «πολιτιστικού τοπίου», με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ζαγόρι, το οποίο ενεγράφη πρόσφατα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Ο ιταλός υπουργός Πολιτισμού, Αλεσάντρο Τζούλι, καλώντας τη Λίνα Μενδώνη να απευθύνει χαιρετισμό, τόνισε: «Η λέξη διπλωματία είναι ελληνική. Η πολιτιστική διπλωματία είναι πάντοτε στο επίκεντρο των προσπαθειών μας, αγαπητή Λίνα, κι ευχαριστούμε γι’ αυτό την Ελλάδα». Η Διάσκεψη αυτή αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για διάλογο και συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στο περιθώριο της Διάσκεψης, η Λίνα Μενδώνη είχε την ευκαιρία να ξεναγηθεί από τον γενικό διευθυντή του αρχαιολογικού χώρου της Πομπηίας, Gabriel Zuchtriegel, στις νέες ανασκαφές, όπου έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά οικιστικά σύνολα. Μεταξύ αυτών, η εντυπωσιακή villa με τις σημαντικές τοιχογραφίες που σχετίζονται με τα Διονυσιακά Μυστήρια. Ακολούθως, η υπουργός παρακολούθησε την περιοδική έκθεση «Γυναίκες της Πομπηίας», που φιλοξενείται στη Μεγάλη Παλαίστρα, αναδεικνύοντας τον ρόλο των γυναικών στην αρχαία κοινωνία.