Όταν η εργασία παύει να είναι ασφαλής – Το φαινόμενο mobbing και η έκρηξη καταγγελιών για βία και παρενόχληση

Η επαγγελματική ζωή πολλές φορές δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνει καταστάσεις βίας ή παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Οι εργαζόμενοι συχνά γίνονται μάρτυρες ή αποδέκτες τραυματικών και βίαιων εμπειριών στο περιβάλλον δουλειάς τους. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως mobbing, αναφέρεται σε ηθική και ψυχολογική παρενόχληση και σχετίζεται με οποιαδήποτε καταχρηστική συμπεριφορά που μπορεί να ζημιώσει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή τη σωματική και ψυχική ακεραιότητα του ατόμου, θέτοντας σε κίνδυνο την εργασία του ή διαταράσσοντας το εργασιακό κλίμα.

Τα τελευταία χρόνια, η δημόσια συζήτηση σχετικά με την παρενόχληση και το κακοποιητικό εργασιακό περιβάλλον έχει αποκτήσει πιο έντονες διαστάσεις. Η αύξηση των καταγγελιών από εργαζομένους σε διάφορους τομείς φέρνει στο προσκήνιο μια σοβαρή και επίκαιρη κρίση, η οποία επηρεάζει την ψυχική υγεία και την παραγωγικότητα στους χώρους εργασίας.

Αυξημένες καταγγελίες για βία και παρενόχληση

Σύμφωνα με τη νέα έκθεση του αρμόδιου τμήματος της Επιθεώρησης Εργασίας, οι αναφορές για περιστατικά βίας και παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο έχουν καταγράψει αύξηση της τάξεως του 39% μόνο το 2024. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε βάθος τριετίας (2022-2024) το ποσοστό αύξησης φθάνει το 110%, με τις καταγγελίες να ανέρχονται από 151 σε 318 το 2024. Ο αριθμός των υποθέσεων σεξουαλικής παρενόχλησης υπερτριπλασιάστηκε, καθώς οι καταγγελίες ανέβηκαν από 12 το 2023 σε 38 το 2024.

Γυναίκες τα θύματα

Η πλειοψηφία των θυμάτων είναι γυναίκες: 34 από τις 38 καταγγελίες σεξουαλικής παρενόχλησης προέρχονται από το γυναικείο φύλο. Όσον αφορά τους θύτες, οι άντρες κατέχουν την πρώτη θέση, καθώς σε όλες τις περιπτώσεις οι δράστες είναι άντρες. Συγκεκριμένα, το 66% των καταγγελιών προέρχεται από γυναίκες, ενώ το 34% από άνδρες, με τους καταγγελλόμενους να είναι άντρες σε ποσοστό 70%. Οι καταγγελίες αφορούν, κυρίως, περιστατικά βίας (λεκτικής και σωματικής) και παρενόχλησης (ηθικής και ψυχολογικής) σε ποσοστό 88%.

Η πλειονότητα των καταγγελιών σχετίζεται με εργαζόμενους ηλικίας 45-64 ετών, που αγγίζουν το 37% των συνολικών περιστατικών.

Προϊόν παραπόνων στον κλάδο εμπορίου

Τα περιστατικά που καταγράφηκαν είναι περισσότερα στον κλάδο του εμπορίου, με ποσοστό 28%, ακολουθούμενα από τους τομείς των ξενοδοχείων και της εστίασης με 26%. Αυτή η «πρωτιά» υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις και στρατηγικές βελτίωσης του εργασιακού περιβάλλοντος.

Νομοθετικό πλαίσιο και προκλήσεις

Ο Νόμος 4808/21, ο οποίος απαγορεύει κάθε μορφή βίας ή παρενόχλησης στο χώρο εργασίας, έχει συμβάλει θετικά στην αύξηση των αναφορών τέτοιων περιστατικών. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Ο πρόεδρος του σωματείου “No Mobbing at Work”, Χέρμαν Σεμέλογλου, τονίζει ότι απαιτείται μεγαλύτερη δουλειά και εκπαίδευση για την πρόληψη και την αναγνώριση των φαινομένων αυτών.

Αντιμετώπιση του mobbing

Πολλοί εργαζόμενοι δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν το mobbing και συχνά ρίχνουν την ευθύνη στον εαυτό τους. Είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι να εκπαιδεύονται για να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν φαινόμενα παρενόχλησης ή βίας. Ο κ. Σεμέλογλου επισημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να ενημερώνονται για τα νομικά τους δικαιώματα και τα μέτρα προστασίας που προβλέπονται ώστε να μπορούν να διεκδικήσουν δικαιώματα και να υπάρξουν συνέπειες για τους θύτες.

Αν κάποιος θεωρεί ότι έχει πέσει θύμα τέτοιων συμπεριφορών, μπορεί να απευθυνθεί σε δικηγόρο ή στην Επιθεώρηση Εργασίας. Οι καταγγελίες μπορούν να υποβληθούν και εντός της επιχείρησης, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην άμεση παρέμβαση κατά των περιστατικών.

Η ύπαρξη καταστάσεων βίας ή παρενόχλησης μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχική και σωματική υγεία των θυμάτων, επηρεάζοντας αρνητικά την απόδοση και την κοινωνική τους ζωή. Οι αρνητικές συνέπειες δεν περιορίζονται μόνο στους εργαζόμενους αλλά επηρεάζουν επίσης τις εταιρείες, που αντιμετωπίζουν μείωση της παραγωγικότητας και κακή συνεργασία μεταξύ των στελεχών τους. Οι εργοδότες υποχρεούνται να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα και να παρέχουν εκπαίδευση στο προσωπικό τους για την αποφυγή καταστάσεων βίας στην εργασία.

Από το 2019, έχει ιδρυθεί ένα σωματείο στην Ελλάδα με σκοπό να βάλει τέλος στην παρενόχληση και τη βία στον εργασιακό χώρο. Το “No Mobbing at Work” προσφέρει κατευθύνσεις και υποστήριξη στα θύματα mobbing, αποτελώντας μια πολύτιμη πηγή βοήθειας.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 27.04.2025