Η Δίκαιη Μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας και οι Επιπτώσεις της Απολιγνιτοποίησης

Τον Ιανουάριο του 2020, με την ανακοίνωση του Πρωθυπουργού για καθολική απολιγνιτοποίηση έως το 2028, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, τμήμα Δυτικής Μακεδονίας, επικαιροποίησε τη μελέτη του σχετικά με τις επιπτώσεις αυτής της πολιτικής, εστιάζοντας στις απώλειες πλούτου και θέσεων εργασίας. Οι μελετητές Δημήτρης Σωτηρόπουλος και Ευάγγελος Καρλόπουλος εκτίμησαν ότι μέχρι το 2028, η Δυτική Μακεδονία θα υποστεί σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις:

• Θα υπάρξει μείωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) κατά 26%, προκαλώντας ετήσια απώλεια εισοδήματος ύψους 1,2 δισ. €.
• Η απώλεια 21.000 θέσεων εργασίας και η μείωση της απασχόλησης θα φτάσουν το 24%.
• Συνολική απώλεια εισοδήματος για την περίοδο 2013-2028 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί γύρω από 9 δισ. €.

Η παρουσία του Πρωθυπουργού συνέπεσε με την επισημοποίηση της πρόωρης μετάβασης μέχρι το 2026 αντί για το 2028, προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες σχετικά με την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας και την οικονομική βιωσιμότητα της περιοχής. Ο Περιφερειάρχης θα έπρεπε να προβάλλει την πρόκληση της απώλειας 9 δισ. €, 21.000 θέσεων εργασίας και τις συνέπειες στην περιοχή.

Ωστόσο, κατά τη παρουσίαση του Σχεδίου Στάση, οι υποσχέσεις του 2021 φαίνεται ότι θάφτηκαν υπέρ της ΔΕΗ και των μεγάλων συμφερόντων στην ενέργεια. Το 2021, ο Πρωθυπουργός είχε υποσχεθεί 7,5 δισ. ευρώ μέσω του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, ωστόσο το 2025 ανακοίνωσε μόλις 1 δισ. ευρώ για τη Δυτική Μακεδονία και 8,5 δισ. ευρώ για τη ΔΕΗ.

Επιπλέον, εξετάζοντας τις υποσχέσεις του 2021 σχετικά με τη Ρήτρα Μετάβασης, δεν έγινε καμία αναφορά σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα το 2025. Η υποχρέωση για 25.000 νέες θέσεις εργασίας μέσω επενδύσεων επιβεβαιώνεται, αλλά ταυτόχρονα προκύπτει ο κίνδυνος απώλειας 11.700 θέσεων εργασίας μέχρι το 2026. Αντιστοίχως, οι υποσχέσεις για 16 Εμβληματικές Επενδύσεις αποδείχθηκαν χωρίς πραγματική υλοποίηση, με την εμβληματική επένδυση του κου Στάση να έχει μόλις 50 θέσεις εργασίας.

Ακόμα και στην κατηγορία κινήτρων για επενδύσεις, τα ποσοστά παρέμειναν παγωμένα, γεγονός που οδήγησε στη χαμηλή απήχηση μεγάλων επενδύσεων, όπως της Sunlight, που χάθηκε λόγω ανεπαρκούς κινήτρου.

Αναφορικά με τη διασφάλιση της τηλεθέρμανσης, το 2023 εκφράστηκαν υποσχέσεις που μέχρι το 2025 δεν υλοποιήθηκαν καθώς υπήρξαν θηριώδεις αυξήσεις και δυσκολίες στην καύση πετρελαίου. Το 2019, η αξιοποίηση των ορυχείων είχε προταθεί ως μέσο ωφέλειας για την τοπική κοινωνία, όμως το 2025 η κατάσταση είχε μεταβληθεί ριζικά, με την ΔΕΗ να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς πόρους στην περιοχή.

Η κατάσταση γύρω από την καύση απορριμμάτων από 4 Περιφέρειες έχει μετατρέψει τη Δυτική Μακεδονία σε σκουπιδότοπο της Χώρας, κάτι που προκαλεί ανησυχία για τη βιωσιμότητα της περιοχής και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της.

Αλλά πώς αντιδρά ο Περιφερειάρχης σε όλα αυτά;

Αντί να κινητοποιηθεί και να εκφράσει τις ανησυχίες του, ο Περιφερειάρχης φαίνεται να στήριξε το Σχέδιο Στάση, ενώ η Δίκαιη Μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας μετατράπηκε σε Δίκαιη Μετάβαση της ΔΕΗ. Αυτή η σιωπή δεν ήταν εμπορική αδυναμία, αλλά μια συνειδητή επιλογή.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι: έχει Περιφερειάρχη η Δυτική Μακεδονία; Η απάντηση είναι προφανής, με βάση τα αποτελέσματα και την κατάσταση που επικρατεί: σίγουρα όχι.

Για τον Συνδυασμό «ΕΛΠΙΔΑ»

Γεωργία Ζεμπιλιάδου

Περιφερειακή Σύμβουλος – Επικεφαλής