Σοκ στις Παγκόσμιες Αγορές: Οι Επιπτώσεις από τους Δασμούς των ΗΠΑ
Η ανακοίνωση του προεδρικού γραφείου των Ηνωμένων Πολιτειών, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, για την επιβολή ανταποδοτικών δασμών σε περίπου 185 χώρες, έχει προκαλέσει σοκ στις παγκόσμιες αγορές. Οι δασμοί αυτοί φτάνουν το 20% για εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το 34% για προϊόντα από την Κίνα. Το παγκόσμιο εμπορικό τοπίο έχει αρχίσει να αλλάζει δραστικά, με την Κίνα να αντιδρά άμεσα, επιβάλλοντας δασμούς ίσους με αυτούς των ΗΠΑ σε όλα τα εισαγόμενα προϊόντα από την Αμερική.
Μόλις δύο μέρες μετά την ανακοίνωση, οι αγορές κατέγραψαν απώλειες τρισεκατομμυρίων δολαρίων, με τις αμερικανικές εταιρείες να είναι οι πρώτοι χαμένοι. Συγχρόνως, το ευρώ αξιώθηκε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών έναντι του δολαρίου, με αναλυτές όπως η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, να προειδοποιούν για πιθανή κρίση εμπιστοσύνης στο δολάριο και για τον κίνδυνο ύφεσης στην αμερικανική οικονομία.
Οι Επιπτώσεις στην Ελληνική Οικονομία
Οι διεθνείς αναταράξεις θα έχουν σίγουρα επικείμενες επιπτώσεις και στην ελληνική οικονομία. Σε περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίσει να επιβάλει αντεπίμετρα, οι υψηλοί δασμοί στις αμερικανικές εταιρείες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αυξήσεις των τιμών τεχνολογικών προϊόντων στην Ελλάδα, όπως και προϊόντων που διατίθενται μέσω αμερικανικών διαδικτυακών πλατφορμών. Ωστόσο, οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται μόνο στην αύξηση κόστους των αμερικανικών προϊόντων. Η παγκόσμια αύξηση των δασμών ενδέχεται να επηρεάσει σοβαρά το παγκόσμιο εμπόριο, κινδυνεύοντας να εκτοξεύσει τον πληθωρισμό, κάτι που θα πλήξει μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία εισάγει περισσότερα από όσα εξάγει.
Η αύξηση στα κόστη εισαγωγών αναμένεται να επιδεινώσει τη γενική κατάσταση, οδηγώντας σε πτώση των πραγματικών εισοδημάτων και πιθανή επιβάρυνση των επιτοκίων δανεισμού, με συνέπειες για το χρέος των κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Ανησυχία για την Αγορία των Ευρωπαίων Καταναλωτών
Αν και μόνο το 1% του ελληνικού ΑΕΠ προέρχεται από τις εξαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες, η απόφαση αυτή δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες στους έλληνες εξαγωγείς. «Φοβόμαστε ότι οι ευρωπαίοι καταναλωτές θα πληγούν από αυτόν τον εμπορικό πόλεμο», asserts ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ), Σίμος Διαμαντίδης. Το 50% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται προς την Ευρώπη, με τις συνολικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 27 δισεκατομμύρια ευρώ, από τις οποίες τα 7 δισεκατομμύρια προέρχονται από τον τομέα τροφίμων. Ο κ. Διαμαντίδης υπογραμμίζει ότι ενδεχόμενη πτώση στην αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων θα δημιουργήσει σοβαρούς κινδύνους για τις αγορές και τα ταξίδια τους.
Η ελληνική εξαγωγική αγορά εξακολουθεί να ταλανίζεται, αλλά παρά την απώλεια εξαγωγών προς ΗΠΑ, τα ελληνικά προϊόντα δεν κινδυνεύουν άμεσα με επιβίωση. Οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αρθρωθεί σε 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 700 εκατομμύρια ευρώ αποτελούν εξαγωγές τροφίμων. Ο κ. Διαμαντίδης εκφράζει την πεποίθηση ότι θα υπάρξουν εξαιρέσεις στην επιβολή δασμών, όπως συνέβη και στο παρελθόν.
Η Εξαγωγική Κίνηση προς τις ΗΠΑ
Ακολουθώντας τον ρυθμό των εξελίξεων, οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες παρουσίασαν αύξηση 13,9% το 2024, φτάνοντας τα 2,41 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε τομεακό επίπεδο, τα τρόφιμα και ποτά παραμένουν στην κορυφή της εξαγωγικής δραστηριότητας. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών τροφίμων στις ΗΠΑ φτάνει το 27,4% της συνολικής αξίας των εξαγωγών προς τη χώρα αυτή, με τις ελιές να κυριαρχούν στην αγορά.
Με την παρούσα κατάσταση, οι επιπτώσεις από τους δασμούς των ΗΠΑ απειλούν να δημιουργήσουν μεγαλύτερο πλήγμα για την ελληνική ελιά προϊόντα από τον δάκο. Περίπου το 25%-30% της παραγωγής επιτραπέζιας ελιάς που εξάγεται, πωλείται στην αμερικανική αγορά, κάτι που καθιστά την ανάπτυξη αποφασιστικής σημασίας για την εγχώρια βιομηχανία τροφίμων.
Συνέπειες για τους Ιδιώτες και τις Επιχειρήσεις
Η απόφαση του προεδρικού γραφείου των ΗΠΑ θα προκαλέσει σημαντική πρόσθετη επιβάρυνση στις ήδη υπάρχουσες δαπάνες για τις ελληνικές επιχειρήσεις τροφίμων που εξάγονται στις ΗΠΑ. Όπως επισημαίνει ο Κώστας Μάστορας, ιδρυτής της Optima Foods Inc., οι νέοι δασμοί 20% μπορούν να αυξήσουν την τιμή των εισαγόμενων προϊόντων κατά 35%, κάτι που θα έχει άμεσες επιπτώσεις στους καταναλωτές.
Αρκετές ελληνικές εταιρείες εξαρτώνται από τις εξαγωγές τους στις ΗΠΑ και οι επιπτώσεις της αύξησης των δασμών αναμένεται να προσθέσουν επιπλέον πίεση στις τιμές των προϊόντων και στη ζήτηση. Οι Έλληνες εξαγωγείς καλούνται να προσαρμοστούν και να εξερευνήσουν νέες αγορές, καθώς η στρατηγική τους για διείσδυση στη νοτιοανατολική Ασία μπορεί να αποδειχθεί κλειδί για την μελλοντική τους επιτυχία.
Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα χρειαστεί να παραμείνουν προσηλωμένες και ανθεκτικές, προσπαθώντας να προσαρμοστούν στις εξελισσόμενες συνθήκες της παγκόσμιας αγοράς και να αναζητήσουν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης.