Η Αντίκτυποι των Μη Κρατικών Πανεπιστημίων στην Ελληνική Εκπαίδευση

Πριν από έναν χρόνο, αναφέραμε στην ηλεκτρονική έκδοση του Βήματος τις δικαιοπολιτικές αστοχίες της κυβερνητικής πρωτοβουλίας για την καταστρατήγηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Επικεντρωθήκαμε στο να αναδείξουμε όχι μόνο την αντισυνταγματικότητα της πρωτοβουλίας, αλλά και την αλυσιτέλεια της για την ελληνική κοινωνία, ειδικά για τη νέα γενιά. Ένας χρόνος αργότερα, ας δούμε που βρισκόμαστε.

Μέχρι την 31η Μαρτίου, που εξέπνευσε η σχετική προθεσμία, μόλις 13 πανεπιστημιακά ιδρύματα υπέβαλαν αίτηση για την ίδρυση παραρτημάτων. Από αυτά, τα δώδεκα δήλωσαν ότι θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους από τη νέα ακαδημαϊκή περίοδο 2025-2026, ενώ το δέκατο τρίτο προγραμματίζει να αρχίσει από την επόμενη. Αυτή η κατάσταση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, που κατά περιόδους παρουσίαζαν τις εξελίξεις με αρκετά διθυραμβικό τρόπο. Επιπλέον, κανένα σημαντικό διεθνές ίδρυμα, όπως το Χάρβαρντ, το Γέιλ ή το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, δεν υπέβαλε αίτηση. Αντίθετα, εκτός από το Κυπριακό Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας, τα υπόλοιπα ιδρύματα φαίνεται να επιδιώκουν απλώς μια αναβάθμιση υφιστάμενων συνεργασιών. Αυτό σημαίνει ότι οι “κολλέγιοι” αποτελούν πλέον νέα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, αλλά η πλειονότητα αυτών κατατάσσεται παγκοσμίως σε θέσεις κατώτερες του 800.

Η ζητούμενη εξειδίκευση που προκύπτει από αυτή την εξέλιξη αφήνει την κυβέρνηση σε μια αμήχανη θέση, χωρίς κανείς να μπορεί να νιώσει “δικαιωμένος” από τα αποτελέσματα. Η πολιτική αντιπολίτευση φαίνεται να αντιμετωπίζει το θέμα σχεδόν νωχελικά, δίχως τη δέουσα προσοχή, αναδεικνύοντας αντιφάσεις όπως κατά τη συζήτηση του Ν. 5094/2024 στη Βουλή.

Τι προκάλεσε την έλλειψη ενδιαφέροντος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια; Ο λόγος είναι απλός: η ελληνική αγορά είναι μικρή. Οι ετήσιοι απόφοιτοι λυκείου ανέρχονται περίπου στους 67.000, ενώ οι θέσεις στα δημόσια πανεπιστήμια φτάνουν τις 82.000. Αυτή η ανισορροπία δείχνει ότι δεν υπάρχει “αγορά” για πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ελλάδα, εκτός από τους τομείς “υψηλής ζήτησης” όπως η Ιατρική, η Νομική και το Πολυτεχνείο. Έτσι, η πολιτεία θα έπρεπε να αποφύγει την “ανωτατοποίηση” των κολλεγίων, καθώς η κοινωνική ζήτηση δεν συνοδεύεται από ικανότητα απορρόφησης στην αγορά εργασίας.

Για παράδειγμα, το Τεχνικό Επιμελητήριο αναφέρει ότι έχουμε επταπλάσιους μηχανικούς από όσους χρειαζόμαστε, ενώ τα νομικά επαγγέλματα βιώνουν συνθήκες ασφυκτικού υπερπληθωρισμού. Επίσης, στην Ιατρική έχουμε 2.000 πτυχιούχους το χρόνο, αλλά μόλις 1.200 θέσεις ειδικότητας. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε αύξηση των ανέργων με πτυχίο, και μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στο να ενισχύσουμε το ήδη πολυάριθμο, ημεδαπό, πνευματικό προλεταριάτο. Είναι προφανές ότι η κατάσταση χρήζει σοβαρής αναθεώρησης.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 06.04.2025