Η Σχέση Τεχνολογίας και Πολιτικής: Μια Νέα Εποχή Αντίκτυπου

Η σχέση του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, με τους μεγιστάνες της τεχνολογίας στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι βαθιά και πολυσύνθετη. Παρά τις διακυμάνσεις της, αυτή η σχέση εδράζεται σε ένα κοινό σημείο: την αντίθεση για τις κανονιστικές ρυθμίσεις, τη φορολόγηση και τις πολιτικές που περιορίζουν τις επεκτατικές κινήσεις των επιχειρήσεων. Αυτή την άποψη εκφράζει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Νικόλας Σεβαστάκης, στη διάρκεια εκδήλωσης της 21ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, με θέμα «Για τον πολιτισμό στην εποχή των αλγορίθμων και των ολιγαρχιών». Σύμφωνα με τον καθηγητή, η Τραμπ μπορεί να συγκρούεται με συγκεκριμένα ιδιωτικά συμφέροντα και να προωθεί τα δικά του σχέδια, η αντίθεση στις ρυθμίσεις παραμένει ωστόσο κοινή ανάμεσα στους ανθρώπους της Big Tech. Το γεγονός αυτό δημιουργεί έναν ισχυρό δεσμό, παρόλο που η προσωπική σύνδεση ανάμεσα στον Τραμπ και τον Μασκ μπορεί να αλλάξει.

Ο κ. Σεβαστάκης αναφέρεται επίσης στην παγκόσμια σημασία της αυξανόμενης σύνδεσης πολιτικής και επιχειρηματικών συμφερόντων στον τομέα της τεχνολογίας. Η ψηφιακή υποδομή των κρατών εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από λίγες αμερικανικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας. «Οι συνέπειες αυτής της εξάρτησης είναι ποικιλόμορφες, καθώς οι δημόσιες υπηρεσίες και οι κρίσιμοι τομείς των εθνών βρίσκονται υπό την επιρροή αυτών των ιδιωτικών “υπερδυνάμεων”» τονίζει ο καθηγητής.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη και η Πολιτική Διακυβέρνηση

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) θεωρείται έτοιμη να επηρεάσει σπουδαία ζητήματα πολιτικής εξουσίας. Ο καθηγητής Σεβαστάκης τονίζει την αναγκαιότητα της αλγοριθμικής διακυβέρνησης, καθώς η τεχνολογία αλλάζει ριζικά το ρόλο του κράτους και τις κοινωνικές δομές. Ωστόσο, η συζήτηση γύρω από αυτά τα θέματα συχνά περιορίζεται σε στενούς κύκλους ειδικών, καθώς οι περισσότεροι συγκεντρώνονται στους φόβους και τις προσδοκίες γύρω από τις δυνατότητες της ΤΝ. Είναι εντυπωσιακό ότι πολλοί κρίνουν την εξέλιξη της ΤΝ με βάση την παροχή ευκολιών, παραβλέποντας ότι η τεχνολογία αυτή δεν είναι ένα απλό εργαλείο όπως ένα κινητό τηλέφωνο, αλλά έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχολογία και στο φάσμα της γνώσης.

Οι Κίνδυνοι και οι Προκλήσεις της Αυτοματοποίησης

Σε ό,τι αφορά τις νομοθετικές διαδικασίες που προγραμματίζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, προκύπτει το ερώτημα: Υπάρχουν περισσότεροι κίνδυνοι ή ευκαιρίες; Ο καθηγητής εκφράζει την ανησυχία του για τις μετα-δημοκρατικές τεχνολογίες και τις προτάσεις που προσβλέπουν στην αντικατάσταση της ανθρώπινης παρέμβασης με αλγοριθμικές διαδικασίες. «Η άποψη ότι οι δικαστές είναι άνθρωποι με προκαταλήψεις και ότι τα bots θα μπορούσαν να είναι πιο αντικειμενικά είναι άκρως προβληματική» καταλήγει, εκφράζοντας την επιφυλακτικότητα του έναντι της αντικατάστασης ανθρώπινων διαδικασιών από αλγορίθμους.

Η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη και οι Συνέπειές της στην Κοινωνία

Η τάση να αντιμετωπίζουμε την ΤΝ ως εργαλείο παραγωγής προκαλεί ανησυχία. Ο Νίκος Σεβαστάκης ανησυχεί ότι οι άνθρωποι καταλήγουν να αποποιούνται της δημιουργικότητας τους, καταφεύγοντας στη λογική του «delivery» — να ρωτούν και να περιμένουν άμεσες απαντήσεις από τις τεχνολογίες χωρίς να αναζητούν ή να εξελίσσονται οι ίδιοι. Με την ΤΝ να αντικαθιστά όλο και περισσότερες θέσεις εργασίας, η αγορά εργασίας δεν είναι προετοιμασμένη να διαχειριστεί τη μαζική αντικατάσταση ανθρώπων από μηχανές. «Δεν υπάρχει σχέδιο για την κοινωνική ενσωμάτωση και ανοιχτές συζητήσεις για το πώς θα αντιμετωπιστεί η απώλεια θέσεων εργασίας που είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης της ΤΝ» επισημαίνει.

Η παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει σημαντικά εργαλεία, αλλά ενέχει το ρίσκο της συναισθηματικής και ψυχολογικής χειραγώγησης. «Η ιδέα της ΤΝ ως υποκατάστατου του ψυχοθεραπευτή είναι αμφιβόλου αξίας και ενδέχεται να έχει σοβαρές συνέπειες» υπογραμμίζει ο καθηγητής. Η λογική της αλόγιστης ανάπτυξης και εμπορικής εκμετάλλευσης συχνά οδηγεί σε μια κατάσταση ανομίας, με τις επιχειρήσεις να ασκούν πιέσεις για τον ανταγωνισμό χωρίς να λογαριάζουν τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Εξετάζοντας το Μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης

Η ανάγκη για ρύθμιση της ΤΝ είναι επιτακτική και η Ευρώπη αναλαμβάνει το ρόλο του ρυθμιστικού προπύργιου. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις υποστηρίζουν ότι η ρύθμιση είναι ανεπαρκής και δεν ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα. Είναι κρίσιμο να επανεξετάσουμε τους στόχους και τις εφαρμογές που υποστηρίζονται, καθώς και το ηθικό και κοινωνικό κόστος της τεχνολογίας, ειδικά σε εποχές που η ταχύτητα της εξέλιξής της προκαλεί απρόβλεπτες συνέπειες. Η Ελλάδα μπορεί να προσπαθεί να παίξει τον ρόλο του διευκολυντή, αλλά τα μέτωπα που ανοίγονται είναι πολλά και απαιτούν σοβαρή αντιμετώπιση ώστε να διασφαλιστεί η ευημερία και η δικαιοσύνη για όλους.