Ένα έτος χωρίς τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη
Η Πολιτική και Κοινωνική Κληρονομιά του
«Δεν υπάρχει Κυπριακό πρόβλημα, δεν υπάρχει πρόβλημα Αιγαίου, δεν υπάρχει πρόβλημα Θράκης, υπάρχει ένα πρόβλημα: το Τουρκικό πρόβλημα» (Μιχάλης Χαραλαμπίδης, Ιούνιος 1996)
Γράφει ο Θεοφάνης Μαλκίδης
Η απώλεια ενός ανθρώπου μπορεί να κλονίσει τον κόσμο μας, και όταν αυτός ο άνθρωπος είναι τόσο σημαντικός όσο ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, η θλίψη γίνεται πιο έντονη. Ο Μιχάλης ήταν ένα ξεχωριστό Φίλο, ένας ανιδιοτελής Πατριώτης, ένας εξαιρετικός Έλληνας και ένας θαυμάσιος Άνθρωπος. Γεννημένος στην Αλεξανδρούπολη το 1951, προερχόταν από οικογένεια προσφύγων από τη Σάντα του Πόντου. Η οικογένειά του, όπως πολλοί άλλοι, έζησε τις τραγικές συνέπειες της Γενοκτονίας του Ελληνισμού από την Τουρκία, η οποία αφάνισε πάνω από ένα εκατομμύριο Ελληνίδες και Έλληνες.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ο Μιχάλης αναγκάστηκε να διαφύγει στην Ιταλία, όπου εντάχθηκε στο ΠΑΚ και σπούδασε Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Μετά την πτώση της χούντας, υπηρέτησε στην επταμελή ομάδα που συνέγραψε την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ στο Μόναχο τον Αύγουστο του 1974. Υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ και διετέλεσε μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου. Ωστόσο, αποχώρησε from από το ΠΑΣΟΚ το 1999 λόγω σοβαρών πολιτικών διαφωνιών, και ποτέ δεν αποδέχθηκε κρατική θέση, παραμένοντας πιστός στις αρχές του.
Μία από τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις του υπήρξε η ομιλία του στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996, όπου προέβλεψε την οικονομική κρίση της Ελλάδας το 2010, ενώ αναφέρθηκε και στο τουρκικό πρόβλημα, το οποίο θα συνεχίζει να απασχολεί τον Ελληνισμό. Επίσης, υπηρέτησε ως μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το 1994, η πρότασή του για την αναγνώριση της Γενοκτονίας οδήγησε στην υιοθέτηση από το Κοινοβούλιο της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας, ένα γεγονός που χρησίμευσε ως ορόσημο για την τιμή και τη μνήμη των θυμάτων. Παράλληλα, ασχολήθηκε ενεργά με το Κυπριακό και τους αγνοούμενους, καθώς και με θέματα εθνικής κυριαρχίας στη Θράκη και το Αιγαίο, ενισχύοντας την ελληνική φωνή στα διεθνή fora.
Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης υπήρξε ευρύτερα αναγνωρίσιμος για τη διαρκή του υποστήριξη στους καταπιεσμένους λαούς παγκοσμίως. Το 1986 εισήγαγε το Κουρδικό ζήτημα στον ΟΗΕ και συνέβαλε ουσιαστικά στην αναγνώριση της Ποντιακής Γενοκτονίας από ξένα κοινοβούλια. Οι παρεμβάσεις του είχαν ως αποτέλεσμα ευρύτερη αναγνώριση και ευαισθητοποίηση γύρω από τα ζητήματα που αφορούν τους λαούς που έχουν υποστεί διωγμούς.
Ακόμα και λίγες ώρες πριν από την ξαφνική του απώλεια το απόγευμα της 27ης Μαρτίου 2024, ο Μιχάλης παρέμεινε ενεργός διανοούμενος, οργανώνοντας εκδηλώσεις και συζητήσεις, επισημαίνοντας τα ζητήματα του Ελληνισμού με θάρρος και συνοχή. Η σκέψη του και η ανάλυσή του εκφράζονταν με δημιουργικό και παραγωγικό λόγο, χαρακτηριστικά που αναγνωρίστηκαν από όλο το φάσμα της πολιτικής.
Στα έργα του περιλαμβάνονται σημαντικά βιβλία που μεταφράστηκαν σε αρκετές γλώσσες, όπως:
«Το νέο ανατολικό ζήτημα. Το τουρκικό πρόβλημα. Η ανθρωπιστική Ελλάδα», «Μακεδονικότητα, ελληνικότητα, οικουμενικότητα Κεντρική βαλκανική δημοκρατία», «Αναστήλωση. Ο τουρισμός ως πολιτιστική οικονομία», «Ελληνική πολιτική παιδεία. Η πολιτική ως ανώτερη τέχνη», και «Το Ποντιακό ως ευρωπαϊκό ζήτημα».
Η προσωπική μου επαφή με τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη: Γνώρισα τον Μιχάλη πριν από τριαντατέσσερα χρόνια, και η φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ μας ήταν μοναδική. Ο Μιχάλης με στήριξε σε δύσκολες στιγμές, αποδεικνύοντας την πραγματική έννοια του Φίλου και του Άνθρωπου. Ήταν πραγματικά αυτό που επιθυμούσε ο Μέγας Αλέξανδρος ως «ευ ζειν». Έβλεπα σε αυτόν την εκπλήρωση του σπουδαίου αποφθέγματος του Πλάτωνα ότι «ή οι βασιλείς πρέπει να φιλοσοφήσουν ή οι φιλόσοφοι να κυβερνήσουν». Αυτή ήταν η φιλοσοφία που χαρακτήριζε τη ζωή και την πορεία του.
Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης υπήρξε ένας σπουδαίος οραματιστής, ένας ανιδιοτελής αγωνιστής που υπηρέτησε με πάθος και αφοσίωση την μνήμη και την αλήθεια. Η κληρονομιά του, οι ιδέες του και το παράδειγμά του θα συνεχίσουν να καθορίζουν τη ζωή μου και του Ελληνισμού.