Παγκόσμια Ημέρα Νερού: Αξιολόγηση της Κατάστασης των Υδάτινων Αποθεμάτων στην Ελλάδα

Η επιστημονική κοινότητα εκφράζει συγκρατημένη ανησυχία σχετικά με την εξέλιξη του φετινού υδρολογικού έτους και την κατάσταση των αποθεμάτων νερού στη χώρα μας. Παρόλο που έχουμε ακόμα χρόνο μέχρι την ολοκλήρωση του υδρολογικού έτους, τα μέχρι στιγμής στοιχεία καταδεικνύουν μια σημαντική αύξηση 50% στις βροχοπτώσεις σε σύγκριση με τον χειμώνα του 2023-2024, ο οποίος τυπικά θεωρείται ένας από τους πιο άνυδρους χειμώνες της τελευταίας εικοσαετίας. Επίσης, οι χιονοπτώσεις σε μεσαία υψόμετρα στα βόρεια βουνά της Ελλάδας έχουν αυξηθεί κατά 70%, αν και οι βροχοπτώσεις συνολικά παραμένουν κάτω από τους μέσους όρους των προηγούμενων ετών.

Ο καθηγητής Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων, Δημήτρης Εμμανουλούδης, αναφέρει ότι, αν και σήμερα είμαστε σε πιο ευνοϊκή θέση σε σύγκριση με πέρυσι, δεν μπορούμε να πανηγυρίζουμε. Η πορεία του Απριλίου, καθώς και η πρώιμη εμφάνιση θερμών ημερών πριν από το καλοκαίρι, θα καθορίσουν την τελική εικόνα των αποθεμάτων νερού και την κατάσταση της υδρολογίας στο καλοκαίρι.

Κατάσταση Αποθεμάτων Νερού στην Αττική

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΥΔΑΠ μέχρι τις 21 Μαρτίου 2025, τα απολήψιμα αποθέματα νερού στους τέσσερις ταμιευτήρες της Αττικής (Εύηνο, Μαραθώνα, Μόρνο και Υλίκη) ανέρχονταν σε 655,461 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ πέρυσι την ίδια ημερομηνία το σύνολο ήταν 932,092,000. Η υδρολόγος Ελισσάβετ Φελώνη σημειώνει ότι στα καλά χρόνια, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες της Αττικής κυμαίνονταν πάνω από 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα. Ωστόσο, οι συνεχείς ξηρές χρονιές έχουν αλλοιώσει αυτή την εικόνα, με αποτέλεσμα ακόμη και ένα καλό έτος βροχοπτώσεων να μην αρκεί για την αποκατάσταση των αποθεμάτων.

Αξιολογώντας την τρέχουσα κατάσταση, η κ. Φελώνη επισημαίνει ότι οι περιοχές της Αττικής βιώνουν συνεχή ανησυχία, καθώς οι βροχοπτώσεις του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου δεν ήταν επαρκείς για την ανάκαμψη των αποθεμάτων. «Τώρα, στην καρδιά της υγρής περιόδου, εικάζουμε ότι θα έχουμε μια περίοδο υψηλών αναγκών με πιθανά περιορισμένα ύψη βροχής», υπογραμμίζει, προσθέτοντας ότι οι υψηλές θερμοκρασίες συμβάλλουν στην εξάτμιση και την περαιτέρω μείωση των αποθεμάτων.

Προβλήματα Υπογείων Υδάτων

Η κατάσταση των υπόγειων νερών παρακολουθείται από την Ελληνική Αρχή Γεωργικών και Μεταλλευτικών Ερευνών. Σύμφωνα με τον Βασίλη Ζόραπα, προϊστάμενο του τμήματος Γεωλογίας και Υδρολογίας, τα κυριότερα προβλήματα περιλαμβάνουν την υφαλμύρινση που προκαλείται από τη διείσδυση θαλασσινού νερού στους υδροφορείς. Εντοπίζονται φαινόμενα ιδιαίτερα στην Αργολίδα και στα νησιά του Αιγαίου, περιοχές που αντλούν εντατικά νερό. Οι επιπτώσεις αυτής της υφαλμύρινσης είναι σημαντικές, καθώς χρειάζονται περισσότεροι από 50 χρόνια για να επανέλθει η κατάσταση σε φυσιολογικά επίπεδα, εφόσον εξασφαλιστούν οι απαραίτητες βροχοπτώσεις.

Επιπλέον, οι αυξημένες συγκεντρώσεις νιτρικών ιόντων αποτελούν άλλο ένα ζήτημα, λόγω της εντατικής γεωργίας που οδηγεί σε ρυπαντικές πιέσεις στα υπόγεια νερά. Η κατάσταση επιδεινώνεται, ειδικά στις πεδινές περιοχές με εντατικές καλλιέργειες.

Ανάγκη για Πολιτικές Παρεμβάσεις και Εκπαίδευση του Κοινού

Η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα αποθέματα νερού. Ο κ. Εμμανουλούδης τονίζει ότι, παρά την αύξηση των αποθεμάτων νερού, η συνεχής αύξηση της ζήτησης λόγω τουρισμού και πληθυσμού καθιστά το πρόβλημα της λειψυδρίας διαρκές. Η χώρα μας υποδέχεται περίπου 35.000.000 τουρίστες ετησίως, δημιουργώντας πρόσθετη πίεση στα υπάρχοντα αποθέματα.

Είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν πολιτικές για τη διαχείριση του νερού και την εκπαίδευση των πολιτών στην ορθολογική και βιώσιμη χρήση του. «Η ευαισθητοποίηση του κοινού και οι προγραμματισμένες δράσεις για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι ζωτικής σημασίας», επαναλαμβάνει η κ. Φελώνη, προτείνοντας την ανάγκη για εθνικά προγράμματα και συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση για τη διάρκεια της επάρκειας των υγρών αποθεμάτων.

Η διαχείριση των υδάτινων πόρων δεν είναι μόνο ευθύνη της Πολιτείας, αλλά και των πολιτών. Απαιτείται συλλογική προσπάθεια για να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον και να διατηρήσουμε αυτόν τον πολύτιμο φυσικό πόρο για τις επόμενες γενιές.