Η Σημαντική Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τα Μη Κρατικά Πανεπιστήμια
Σήμερα, το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) ξεκινά μία κρίσιμη δικαστική διαδικασία, κατά την οποία η ολομέλεια καλείται να συζητήσει και να αποφασίσει σχετικά με τη συνταγματικότητα του νόμου 5094/2024. Αυτός ο νόμος επιτρέπει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, κάτι που έχει προκαλέσει ευρύ πολιτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον.
Μέχρι σήμερα, το άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζει ότι η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από δημόσια και κρατικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Η απόφαση του ΣτΕ αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στο εκπαιδευτικό τοπίο όσο και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς ενδέχεται να διαμορφώσει τη μελλοντική κατεύθυνση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας.
Η Κρίση και οι Διεκδικήσεις
Στην αίθουσα του ΣτΕ, η συζήτηση επικεντρώνεται σε πολλαπλά ζητήματα. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ) και άλλοι εκπρόσωποι του ακαδημαϊκού κόσμου υποστηρίζουν ότι ο νόμος παραβιάζει το άρθρο 16 του Συντάγματος και ζητούν την απαραίτητη συνταγματική αναθεώρηση, την οποία η κυβέρνηση προτίθεται να αποφύγει. Αντίθετα, ορισμένα ιδιωτικά κολέγια επιζητούν την ακύρωση του νόμου, ισχυριζόμενα ότι τα μη κρατικά ΑΕΙ θα δημιουργήσουν αναντιστοιχίες και θα περιορίσουν την επιχειρηματική τους ελευθερία.
Η ολομέλεια καλείται να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα: Είναι ο νόμος σύμφωνα με το Σύνταγμα; Υπάρχει παραβίαση της διαδικασίας αναθεώρησης; Πώς συνάδει με το ευρωπαϊκό δίκαιο που επιτρέπει την ελεύθερη εγκατάσταση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων; Ενδέχεται μάλιστα να χρειαστεί να σταλεί ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ εάν οι δικαστές κρίνουν ότι απαιτείται ευρωπαϊκή καθοδήγηση.
Η απόφαση αυτή δεν είναι καθαρά νομική. Εάν ο νόμος κριθεί αντισυνταγματικός, η κυβέρνηση θα υποστεί σημαντική πολιτική ήττα, καθώς η αναθεώρηση του άρθρου 16 αποτελεί κεντρικό στοιχείο της πολιτικής της. Η κυβέρνηση προβάλλει τον νόμο 5094/2024 ως απαραίτητο εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, που θα προσελκύσει επενδύσεις και θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό, ενώ οι αντίπαλοί της επισημαίνουν ότι υπονομεύει τη δημόσια εκπαίδευση.
Η Αντίκτυπη Στον Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης
Στην παρούσα φάση, 12 πανεπιστήμια του εξωτερικού έχουν υποβάλει αίτηση για να ιδρύσουν παραρτήματα στην Ελλάδα, εκμεταλλευόμενα τις διευκολύνσεις που παρέχει ο νέος νόμος. Αυτά τα παραρτήματα προγραμματίζουν να ξεκινήσουν λειτουργία από τον Σεπτέμβριο φέτος, με έναν ακόμα φορέα να προτίθεται να ιδρύσει παράρτημα την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά. Η αξιολόγηση των αιτήσεων αυτών θα διεξαχθεί από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, σύμφωνα με το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο που έχει τεθεί σε εφαρμογή.
Η απόφαση του ΣτΕ όχι μόνο θα διαμορφώσει την κατεύθυνση της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αλλά θα επηρεάσει και τις επικείμενες πολιτικές εξελίξεις και τις σχέσεις ανάμεσα στα δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.