Σοκαριστικά Ευρήματα στον Εμφύλιο της Θεσσαλονίκης
Πρόσφατα, στη Θεσσαλονίκη, αποκαλύφθηκαν συγκλονιστικά ευρήματα που επιβεβαιώνουν μια αποτρόπαια πτυχή του Εμφυλίου Πολέμου. Για πρώτη φορά εντοπίστηκαν ομαδικοί τάφοι εκτελεσθέντων κομμουνιστών, αναδεικνύοντας τη σφοδρότητα της περιόδου εκείνης.
Κατά τη διάρκεια εργασιών ανάπλασης στην περιοχή γύρω από το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στις Συκιές, βρέθηκαν τριάντα τρεις σκελετοί σε έξι ομαδικούς τάφους. Οι σοροί εντοπίστηκαν ακατάστατα ριγμένες σε αυτοσχέδιους λάκκους, χωρίς καμία ένδειξη ή διακριτικό της ταφής τους. Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, όμως οι αρμοδιότητες του φορέα δεν περιλαμβάνουν τέτοια ευρήματα, καθώς πρόκειται για νεότερα ευρήματα.
Ιστορική Σημασία του Επταπύργιου
Το Επταπύργιο, γνωστό και ως Γεντί Κουλέ, λειτουργούσε κατά την περίοδο 1946-1949 ως φυλακή, όπου κρατούνταν και εκτελούνταν κυρίως πολιτικοί κρατούμενοι. Η εύρεση αυτών των ομαδικών τάφων μας επιτρέπει να δούμε τη σκοτεινή πλευρά των γεγονότων που διαδραματίστηκαν εκείνη την περίοδο.
Ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πολυμέρης Βόγλης, αναφέρει ότι τα νέα ευρήματα είναι συγκλονιστικά, καθώς αποκαλύπτουν μαζικούς τάφους, γεγονός που δείχνει τη σφοδρότητα των εκτελέσεων. Ανέφερε, «Μέχρι τώρα, θεωρούσαμε ότι οι εκτελεσθέντες παραδίδονταν στις οικογένειές τους. Η ύπαρξη τέτοιων μαζικών τάφων αποδεικνύει ότι η κατάσταση ήταν πολύ πιο άγρια από ό,τι φανταζόμασταν.»
Συνέχειες και Έρευνες
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ανακοίνωσε ο Δήμος Νεάπολης – Συκεών, ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης εξέφρασε την επιθυμία να επεκταθούν οι ανασκαφές στην περιοχή του πάρκου προκειμένου να εντοπιστούν και άλλα τέτοια ευρήματα. Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι οι προσπάθειες ανεύρεσης άλλων ομαδικών τάφων θα συνεχιστούν, με στόχο να ανασυρθούν οι σκελετοί εκείνων που εκτελέστηκαν και δεν έτυχαν της πρέπουσας ταφής.
Επιπλέον, ο δήμος προσφέρει τη δυνατότητα σε όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν τεστ DNA για να ελέγξουν τυχόν συγγενικούς δεσμούς με τους εκτελεσθέντες. Υπάρχουν ήδη πάνω από 10 ενδιαφερόμενοι από την πρώτη ημέρα. Οι ανασκαφές συνεχίζονται και ο κ. Βόγλης εκτιμά ότι είναι πιθανό να βρεθούν και άλλοι μαζικοί τάφοι στην περιοχή.
Ιστορικά Στοιχεία για τις Εκτελέσεις
Ο κ. Βόγλης επισημαίνει ότι οι ερευνητές δεν έχουν ακόμα καθαρή εικόνα σχετικά με τον αριθμό των εκτελέσεων που σημειώθηκαν στο Επταπύργιο. Η εκτίμηση των 400 εκτελεσθέντων, αν και διαδίδεται, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. «Οι συνολικές εκτελέσεις στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου ανέρχονται σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία περίπου στις 3.400», αναφέρει, υπογραμμίζοντας ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα στα αρχεία για να γίνει ο ακριβής προσδιορισμός της κατάστασης.
Ο καθηγητής επισημαίνει την αναγκαιότητα ταυτοποίησης των σκελετών που βρέθηκαν, αναφέροντας ότι, «αυτό θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την ιστορία πίσω από αυτούς τους ανθρώπους, την ηλικία τους, τα επαγγέλματά τους και λοιπά στοιχεία που σχετίζονται με τις εκτελέσεις.»
Δικαστικές Προβλέψεις και Επίκληση Νόμων
Ο καθηγητής εξηγεί ότι οι πρώτες εκτελέσεις για πολιτικούς λόγους καταγράφηκαν στο Επταπύργιο τον Ιούλιο του 1946, με ακολούθους μαζικούς θανάτους το 1947 και το 1948. Οι δίκες διεξάγονταν στα έκτακτα στρατοδικεία της Θεσσαλονίκης, με δεκάδες κατηγορούμενους. Οι καταδίκες εκδίδονταν είτε ομόφωνα είτε με μικρή διαφορά, με τους καταδικασθέντες να οδηγούνται στην εκτέλεση λίγες μέρες αργότερα.
Κυριότεροι νόμοι με βάση τους οποίους καταδικάζονταν οι κατηγορούμενοι ήταν το Γ’ Ψήφισμα του 1946 και ο Αναγκαστικός Νόμος 509 του 1947. Οι περισσότεροι εκτελεσθέντες καταδικάστηκαν ως μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, η δράση του οποίου ήταν παράνομη εκείνη την περίοδο. Οι εκτελέσεις αυτές αναδεικνύουν την σφοδρότητα και την κλιμάκωση της βίας που σημάδεψε την ελληνική ιστορία εκείνη την εποχή.
Οι μαζικοί τάφοι που ανακαλύφθηκαν είναι μαρτυρία ενός σκοτεινού παρελθόντος που χρειαζόμαστε να φωτίσουμε και να κατανοήσουμε, ώστε να τιμήσουμε τη μνήμη των εκτελεσθέντων και να αποδώσουμε δικαιοσύνη στους συγγενείς τους.