Επιβολή Ειδικού Τέλους για τη λειτουργία των Υδροηλεκτρικών Έργων της ΔΕΗ επί του ποταμού Νέστου

Χρήση Υδάτινων Πόρων και Ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ

Η ΔΕΗ πλέον αντιπροσωπεύει κάτι περισσότερο από μια Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Από το 2021, το 66% των μετοχών της ανήκει σε ιδιώτες, γεγονός που την καθιστά ιδιωτική επιχείρηση που δραστηριοποιείται κυρίως στον τομέα της ενέργειας. Παράλληλα, η ΔΕΗ επενδύει και σε άλλους τομείς, όπως η τεχνολογία και οι συσκευές, αποκτώντας πρόσφατα την επιχείρηση Κωτσόβολος. Ωστόσο, η ιδιωτική φύση της ΔΕΗ δεν θα έπρεπε να την εξαιρεί από τη ωφέλεια της υποχρεωτικής συμμόρφωσης με περιβαλλοντικούς κανόνες και όρους υγιούς ανταγωνισμού.

Η ΔΕΗ, με τα Υδροηλεκτρικά Έργα της στον ποταμό Νέστο, έχει κατασκευάσει σημαντικές υποδομές, όπως τα έργα Θησαυρού και Πλατανόβρυσης, ενώ η κατασκευή του τρίτου αναρρυθμιστικού ΥΗΕ Τεμένους έχει καθυστερήσει για 25 χρόνια. Αυτά τα έργα βρίσκονται εντός του θεσμοθετημένου Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης, προσδιορίζοντας τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος στην περιοχή.

Ανισότητες στην Επιβολή Τελών

Σύμφωνα με το Άρθρο 27 του Ν. 3734/2009, σε μικρούς ιδιωτικούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς, όπως αυτός στην περιοχή Σιδηρονέρου, επιβάλλεται ειδικό τέλος υπέρ του τέως Φορέα Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης. Το συγκεκριμένο τέλος ανέρχεται στο 1% της τιμής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας. Αντίθετα, τα μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα της ΔΕΗ δεν υπόκεινται σε παρόμοιο τέλος λόγω ερμηνείας που τα εξαιρεί. Αυτή η ανισότητα παραμένει αδικαιολόγητη, καθώς τα μεγάλα έργα έχουν αναμφίβολα μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Επιπλέον, το ισχύον ειδικό τέλος αποδίδεται μόνο στους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, οι οποίοι έχουν πλέον καταργηθεί και ενσωματωθεί στον ΟΦΥΠΕΚΑ, με έδρα την Αθηνά. Αυτή η κεντρική διαχείριση των κονδυλίων, χωρίς κατάλληλες διαδικασίες ελέγχου, ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει σε απώλεια των πόρων που θα μπορούσαν να επενδυθούν σε τοπικά έργα.

Προτάσεις για δικαιοσύνη και ανάπτυξη

Προτείνεται η τροποποίηση της υπάρχουσας νομοθεσίας, προκειμένου να επιβληθεί ειδικό τέλος σε κάθε παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας από Υδροηλεκτρικό Σταθμό εντός προστατευόμενων περιοχών. Το συγκεκριμένο τέλος θα μπορούσε να κατανέμεται με ποσοστό 80% στους οικείους Δήμους και 20% στον ΟΦΥΠΕΚΑ για την υλοποίηση ειδικών προγραμμάτων ανάπτυξης. Αυτή η κίνηση θα διασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού και θα ενισχύσει την τοπική οικονομία, προσφέροντας πόρους για την ανάπτυξη υποδομών και δράσεων προστασίας.

Η επιβολή αυτού του τέλους θα ενδυναμώσει τη βιωσιμότητα του Παραρτήματος της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Νέστου – Βιστωνίδας και Ροδόπης και θα αφήσει σημαντικούς πόρους διαθέσιμους για την υλοποίηση δράσεων προστασίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον, η υποχρέωση της ΔΕΗ να αποδώσει αντισταθμιστικούς πόρους για την περιβαλλοντική επίδραση που προκαλεί, θα συμβάλλει σε μια πιο βιώσιμη και δίκαιη ενεργειακή πολιτική.

Η προτεινόμενη τροποποίηση έχει κατατεθεί σε δημόσιες διαβουλεύσεις και έχει επανειλημμένα αναφερθεί σε νομοσχέδια από το 2009 μέχρι σήμερα, με τελευταία παρέμβαση το 2022. Ωστόσο, οι προτάσεις αυτές δεν έχουν λάβει ακόμα την απαραίτητη προσοχή από τους αρμοδίους, θέτοντας σε κίνδυνο τις προοπτικές βιωσιμότητας και ανάπτυξης των τοπικών κοινοτήτων.