Κλιματική Αλλαγή και Ακραία Καιρικά Φαινόμενα στην Ευρώπη το 2024

Η Ευρώπη το 2024 αντιμετώπισε τις πιο εκτεταμένες πλημμύρες που έχουν καταγραφεί στην περιοχή από το 2013, με το 30% των ποταμών της ηπείρου να ξεχειλίζουν. Γενικά, σε αυτό το χρονικό διάστημα, καταγράφηκαν και υψηλές θερμοκρασίες ρεκόρ, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Κοπέρνικος σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.

Δυστυχώς, οι πλημμύρες αυτές είχαν σοβαρές επιπτώσεις, με τουλάχιστον 335 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους και περισσότερους από 410.000 να επηρεάζονται συνολικά. Το 2024, η δυτική Ευρώπη υπήρξε η πιο πληγείσα περιοχή, με αυτό το έτος να χαρακτηρίζεται ως η δέκατη πιο υγρή χρονιά από το 1950, όταν άρχισαν να καταγράφονται επίσημα δεδομένα. Οι καταιγίδες και οι πλημμύρες προκάλεσαν υλικές ζημιές ύψους 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Σαμάνθα Μπέρτζες από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τις Μεσοπρόθεσμες Μετεωρολογικές Προβλέψεις (ECMWF) επισήμανε ότι αυτές οι καταστροφές είναι οι πιο εκτεταμένες που έχει αντιμετωπίσει η Ευρώπη από το 2013. Αυτή η χρονιά χαρακτηρίστηκε επίσης από το γεγονός ότι ήταν η πιο ζεστή που έχει καταγραφεί ποτέ, επισημαίνοντας τη σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας έχει φέρει σημαντικές αλλαγές στο κλίμα, οδηγώντας σε πιο έντονες και βίαιες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Όπως τόνισε η Σελέστ Σάουλο από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, «κάθε επιπλέον δέκατο του βαθμού που αυξάνει η θερμοκρασία συμβάλλει στην ενίσχυση των κινδύνων για τις ζωές μας, τις οικονομίες μας και τον πλανήτη». Οι πλημμύρες τον Σεπτέμβριο προκλήθηκαν από την καταιγίδα Μπόρις, η οποία έφερε βροχόπτωση ίση με ό,τι συνήθως καταγράφεται σε τρεις μήνες μέσα σε μόλις πέντε ημέρες, προκαλώντας σοβαρές ζημιές σε οκτώ χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.

Μετά από αυτές τις καταστροφικές καιρικές συνθήκες, τον Οκτώβριο καταγράφηκαν ισχυρές καταιγίδες στην Ισπανία, που ενισχύθηκαν από θερμούς και υγρούς ανέμους από τη Μεσόγειο, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα να σημειωθούν μεγάλες καταστροφές στη Βαλένθια, με 232 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους. Σχεδόν κάθε μήνα το 2024, οι ευρωπαϊκές χώρες βιώνουν σοβαρές πλημμύρες.

Αναμφίβολα, η νοτιοανατολική Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με το μεγαλύτερης διάρκειας κύμα καύσωνα που έχει καταγραφεί ποτέ, συνοδευόμενο από τη μείωση των παγετώνων στη Σουηδία με τους πιο γρήγορους ρυθμούς. Παρά την αύξηση των θερμοκρασιών, η Μπέρτζες επεσήμανε ότι αυτή η αντίθεση στα καιρικά φαινόμενα δεν συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή, αλλά κυρίως με τα αντίθετα συστήματα πίεσης που επηρεάζουν τη μεταφορά υγρασίας.

Ωστόσο, οι καταιγίδες το 2024 ήταν πιο βίαιες λόγω της πιο ζεστής και υγρής ατμόσφαιρας, κάτι που επιβεβαιώνει τις προβλέψεις των ειδικών της IPCC, οι οποίοι προειδοποιούν ότι η Ευρώπη είναι μία από τις περιοχές που θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενο κίνδυνο πλημμυρών λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Από τη δεκαετία του 1980, η θερμοκρασία στην Ευρώπη αυξάνεται με ρυθμό διπλάσιο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο, καθιστώντας την ήπειρο αυτή μία από τις πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή.

Η ανάγκη για δράση είναι επιτακτική, καθώς ο Άντριου Φερόν, επιστημονικός συντονιστής της ΕΕ στη Σύμβαση-πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), προειδοποίησε ότι η σοβαρότητα του κινδύνου αναμένεται να φτάσει σε κρίσιμα ή καταστροφικά επίπεδα έως τα μέσα ή το τέλος του αιώνα. Παρά τις προκλήσεις, μόλις οι μισές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν προετοιμαστεί με σχέδια προσαρμογής για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων.