Ανακαλύπτοντας την Ιστορία του Αγίου Νικάνορα και της Μονής Ζάβορδας

Σε μια **βραχονησίδα**, πάνω από τα **γαλαζοπράσινα νερά** του Αλιάκμονα, βρίσκεται ένα **ασκηταριό** που στεγάζει **δύο στρώματα εντυπωσιακών τοιχογραφιών** του 15ου και 16ου αιώνα. Στο σημείο αυτό, ο **Άγιος Καλλίστρατος**, ο πρώτος οικιστής της περιοχής, ίδρυσε τη σκήτη του Αγίου Γεωργίου και αγίασε το πέτρινο βουνό που αγκαλιάζει την περιοχή. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο **Άγιος Νικάνορας** ακολούθησε τον ίδιο δρόμο της άσκησης, κοιμόταν σε πέτρινο κρεβάτι για να παραμένει διαρκώς αφυπνισμένος και διατηρούσε εξαιρετικά λιτή διατροφή.

Η Ιερά Μονή Ζάβορδας και η Παράδοση

Λίγες ημέρες πριν από την γιορτή του Αγίου Γεωργίου, που είναι η μοναδική ημέρα του χρόνου όπου επιτρέπεται η πρόσβαση στο ασκηταριό και για τις γυναίκες, οι εκπρόσωποι της Ιεράς Μονής Ζάβορδας μοιράστηκαν με το ΑΠΕ – ΜΠΕ την ιστορία του ιδρυτή της μονής. Η μονή αυτή είναι χτισμένη στην κορυφή της βραχονησίδας, σε ένα παλιό σταυροδρόμι που ένωνε τον Θεσσαλικό κάμπο με την Ήπειρο και τη Μακεδονία, λειτουργώντας ως καταφύγιο για οδοιπόρους.

Η Μονή Ζάβορδας κρατά ζωντανές μνήμες από γεγονότα του 1821, όταν ο Άγιος Νικάνορας έλιωνε τα ασημένια καντήλια του για να στηρίξει την επανάσταση. Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, οι μοναχοί προσέφεραν τη βοήθειά τους στους μακεδονομάχους, επιτρέποντας τη μεταφορά τους στα απέναντι βουνά με τη **σπαρτίνα**, ένα καρούλι που κινείτο στον αέρα πάνω σε μεταλλικό σύρμα. Αργότερα, μετά την πτώση του αλβανικού μετώπου, πολλοί Έλληνες στρατιώτες αναζητούσαν καταφύγιο στη μονή, γεγονός που είχε σημαντική επίδραση στη φυσική και πολιτισμική δομή της περιοχής.

Εξερευνώντας το Ασκηταριό

Σήμερα, το ασκηταριό βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα πάνω από τη στάθμη των υδάτων που έχουν καλύψει μια έκταση 21,9 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Ο επισκέπτης που αντικρύζει τον βράχο από τη νότια πλευρά μπορεί να πιστέψει ότι βρίσκεται σε νησί, ενώ η πρόσβαση στο μοναστήρι πραγματοποιείται από τη βορειοδυτική πλευρά. Οι προσκυνητές μπορούν να κατεβούν στο ασκηταριό μέσω ενός αναστηλωμένου μονοπατιού με τετρακόσια σκαλοπάτια και μίας μεταλλικής πεζογέφυρας που περιβάλλει το βουνό.

Η Ζωή και τα Θαύματα του Αγίου Νικάνορα

Ο Άγιος Νικάνορας γεννήθηκε το 1491 στη Θεσσαλονίκη και έγινε μοναχός σε ηλικία 20 ετών. Για 16 χρόνια ασκήθηκε στη σπηλιά του, όπου είπε αργότερα ότι είδε τον Χριστό σε όραμα, με οδηγίες να χτίσει μια μονή. Η απεικόνιση του Χριστού που βρήκε, γνωστή ως Ζωοδότης, είναι μία από τις πέντε θαυματουργές εικόνες της περιοχής. Η φήμη του Αγίου Νικάνορα αναπτύχθηκε περαιτέρω μέσω των **θαυμάτων** που διέπραξε, όπως η θεραπεία ασθενών και η σωτηρία χωριών από επιδημίες, γεγονότα που συνέβαλαν σημαντικά στην αναγνώρισή του στην περιοχή.

Σύμφωνα με την παράδοση, ένα μικρό παιδί που επισκέφτηκε το μοναστήρι δήλωσε ότι η εικόνα του Χριστού ευωδίαζε, ενώ ο πατέρας του δεν το αντιλήφθηκε. Αργότερα, όταν το παιδί αρρώστησε, το γεγονός αυτό θεωρήθηκε ως ευλογία για να του δώσει δύναμη στην ασθένειά του. Ο Άγιος Νικάνορας προσπαθούσε να κρατήσει τον κόσμο κοντά στον Χριστιανισμό, διατηρώντας πνευματική επαφή με τους πιστούς ακόμα και κατά την εποχή της τουρκοκρατίας.

Η Πολιτιστική Κληρονομιά και οι Σύγχρονες Πρακτικές

Η Διαθήκη που άφησε ο Άγιος προτού κοιμηθεί το 1549 καθόρισε τη Μονή ως άβατο για τις γυναίκες, οι οποίες σήμερα μπορούν να προσκυνήσουν τα λείψανα του Αγίου σε μετόχι της Μονής. Ο Άγιος σήμερα είναι ο προστάτης της Δυτικής Μακεδονίας και θεωρείται ο μεγαλύτερος Άγιος της περιοχής. Τα λείψανά του μεταφέρονται στα χωριά της Κοζάνης και των Γρεβενών, προσφέροντας ευλογία στους πιστούς. Μέσα από την πλούσια ιστορία του, ο Άγιος Νικάνορας συνεχίζει να είναι σημείο αναφοράς για την τοπική κοινωνία, φέρνοντας ελπίδα και πίστη μέσα στους αιώνες.