Η Πραγματικότητα της Φτώχειας στην Ελλάδα
Η εικόνα της ελληνικής οικονομίας δείχνει μια ευημερία που δεν αντανακλά τις πραγματικές συνθήκες που βιώνει ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας. Ενώ οι μακροοικονομικοί δείκτες εμφανίζουν θετική πορεία, η επέκταση της φτώχειας παραμένει μεγάλη, καθώς ένας στους τέσσερις Έλληνες βρίσκεται στα όριά της, στερούμενος βασικών αγαθών. Μάλιστα, το 20% του πληθυσμού «σώζεται» χάρη στα κοινωνικά επιδόματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2024, ο πληθυσμός της χώρας που διατρέχει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού ανέρχεται στο 26,9% του συνολικού πληθυσμού, δηλαδή περίπου 2.740.051 άτομα. Αυτή η αύξηση κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2023 (26,1%) καταδεικνύει τη συνέχεια του προβλήματος.
Η κατάσταση είναι πιο ανησυχητική για τα παιδιά, καθώς ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού φτάνει το 27,9% για την ηλικιακή ομάδα κάτω των 17 ετών, αν και έχει σημειωθεί μικρή μείωση από το 28,1% του 2023.
Σημειώνεται ότι τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμώνται σε 842.421 από το συνολικό αριθμό των 4.298.067 νοικοκυριών, με τα μέλη τους να ανέρχονται σε 1.996.833 άτομα, δηλαδή ποσοστό περίπου 10,5% του πληθυσμού που διαβίει σε ιδιωτικά νοικοκυριά.
Αναφορικά με τη δομή των νοικοκυριών, το 43,7% των νοικοκυριών με έναν ενήλικα και τουλάχιστον ένα εξαρτώμενο παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας, ενώ το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 28,9% για νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά και στο 20,6% για νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά.
Το κατώφλι της φτώχειας ορίζεται στα 6.510 ευρώ ετησίως για μονοπρόσωπα νοικοκυριά και στα 13.671 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά κάτω των 14 ετών. Η φτώχεια ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος, που υπολογίζεται σε 10.850 ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της χώρας υπολογίζεται στα 20.103 ευρώ.
Η Σημαντικότητα των Κοινωνικών Επιδομάτων
Ένας εξαιρετικά ανησυχητικός παράγοντας είναι ότι σχεδόν ένας στους τέσσερις Έλληνες «σώζεται» από τη βύθιση στη φτώχεια μέσω των κοινωνικών επιδομάτων. Περίπου 1,3 εκατομμύρια Έλληνες εξαρτώνται από αυτά τα βοηθήματα για να επιβιώσουν. Συγκεκριμένα, το 2024, το 19,6% του συνολικού πληθυσμού αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας, ακόμα και μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, με αύξηση 0,7 ποσοστιαίων μονάδων σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Τα κοινωνικά επιδόματα περιλαμβάνουν παροχές κοινωνικής βοήθειας, όπως το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το επίδομα στέγασης και το επίδομα θέρμανσης, καθώς και οικογενειακά επιδόματα ή επιδόματα ανεργίας, ασθένειας και αναπηρίας. Αυτές οι παροχές αποτελούν ένα κρίσιμο δίχτυ ασφαλείας για πολλές οικογένειες.
Φτώχεια κατά Περιφέρεια
Σε γεωγραφικό επίπεδο, παρατηρούμε ότι σε δύο μεγάλες περιοχές (Αττική, Νησιά Αιγαίου και Κρήτη) τα ποσοστά φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού είναι χαμηλότερα από τον εθνικό μέσο όρο. Αντίθετα, στις περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Ελλάδας, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα, γεγονός που υποδηλώνει τις περιφερειακές ανισότητες που συνεχίζουν να υφίστανται στην ελληνική κοινωνία.