Η Γενοκτονία των Αρμενίων:
Αγώνας για την αναγνώριση και τη δικαιοσύνη
Γράφει ο Θεοφάνης Μαλκίδης
Η 24η Απριλίου 2015 αποτέλεσε μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στην προσωπική μου διαδρομή για την ανάδειξη των μαζικών εγκλημάτων που διαπράχθηκαν εναντίον των Αρμενίων, των Ασσυρίων, καθώς και των προγόνων μου, Ελλήνων από την Ιωνία, τον Πόντο, την Καππαδοκία και τη Θράκη. Ήμουν προσκεκλημένος από την Προεδρία της Δημοκρατίας της Αρμενίας να συμμετάσχω και να ομιλήσω στις εκδηλώσεις που γιόρταζαν την συμπλήρωση εκατό ετών από τη Γενοκτονία των Αρμενίων.
Είχαν προηγηθεί πολλές προσκλήσεις από Αρμενικές ενώσεις στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, ωστόσο η 24η Απριλίου του 2015 είχε μια ιδιαίτερη σημασία. Ένιωσα την εξαιρετική τιμή και τον σεβασμό του Αρμενικού έθνους και του κράτους του για τους πεσόντες του. Ήταν μια ενστικτώδης κατανόηση του αγώνα για την αναγνώριση και τη δικαιοσύνη. Σαν επίσημος προσκεκλημένος, φύτεψα ένα δέντρο στο Μνημείο της Γενοκτονίας στο Γερεβάν, μια ιερή πράξη, όπως κάνουν όλοι οι επίσημοι προσκεκλημένοι, στη μνήμη των ενάμισι εκατομμυρίου θυμάτων που ανακηρύχθηκαν εθνοιερομάρτυρες από την Αρμενική Εκκλησία εκείνη την ημέρα.
Από τότε που μπορώ να θυμηθώ τη ζωή μου, η εκτίμησή μου για τον Αρμενικό λαό είναι βαθιά. Σε προσωπικό επίπεδο, μεγάλωσα στην Αλεξανδρούπολη παρέα με Αρμένιους φίλους, και η εκτίμηση αυτή επεκτείνεται και στη συνεισφορά των Αρμενίων διανοουμένων στον αγώνα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας. Χωρίς αυτούς τους ανθρώπους στην Αρμενία και τη Διασπορά, η ιστορία τους θα είχε συρρικνωθεί δραματικά. Αντίθετα, σήμερα, μέρη όπως η Μικρά Ασία, ο Καύκασος και η ανατολική Μεσόγειος θα συνεχίσουν να βρίσκονται υπό τον μανδύα της προπαγάνδας και της σιωπής εάν δεν υπήρχε αυτός ο αγώνας.
Η τραγική πραγματικότητα είναι ότι οι Αρμένιοι, Έλληνες, Ασσύριοι και πολλοί άλλοι λαοί, υπήρξαν θύματα μαζικής βίας που τους οδήγησε σε Γενοκτονία, η οποία στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Η καταστροφή που υπέστησαν ήταν τόσο σοβαρή ώστε πάνω από το 50% του Αρμενικού πληθυσμού εξοντώθηκε, με πολλές οικογένειες να μετρούν πλέον χιλιάδες ορφανά και άγνωστο αριθμό αγνοουμένων.
Πολλοί από αυτούς τους πρόσφυγες αναζήτησαν καταφύγιο στη Σοβιετική Αρμενία, στην Ελλάδα, καθώς και σε άλλες χώρες, τη στιγμή που οι Νεότουρκοι και οι Κεμαλικοί πίστευαν ότι είχαν ολοκληρώσει το έργο τους. Οι Αρμένιοι και οι άλλοι λαοί στόχοι έπρεπε να γίνουν έθνη που ανήκουν στο παρελθόν και η μνήμη τους να σβήσει. Ωστόσο, ο αγώνας τους για αξιοπρέπεια και αναγνώριση, ειδικά στη Σοβιετική Αρμενία, υπήρξε καθοριστικός. Αντί να σιωπήσουν, οι Αρμένιοι απαίτησαν την ανέγερση του Μνημείου της Γενοκτονίας, μιας πράξης που τιμά τη μνήμη των θυμάτων και συνάμα συνεισφέρει στην αναγνώριση του εγκλήματος αυτού από τη διεθνή κοινότητα.
Η διαδικασία αναγνώρισης της Γενοκτονίας επεκτείνεται μέσω συνεργασιών με έντιμους πολιτικούς και ομάδες, οι οποίοι, παρ’ ότι αντιμετωπίζουν προκλήσεις από την Τουρκία και άλλες δυνάμεις, προχωρούν σε αναγνωρίσεις σε διεθνές επίπεδο. Από το κεντρικό επίπεδο στα κοινοβούλια μέχρι τους υπερεθνικούς οργανισμούς, αυτή η προσπάθεια είναι συνεχής.
Το Ευαγγέλιο υπογραμμίζει ότι η αλήθεια απελευθερώνει. Η αναγνώριση της Γενοκτονίας δεν είναι μόνο ένα βήμα δικαιοσύνης για τα θύματα, αλλά και για την Τουρκία, καθώς η αλήθεια δεν μπορεί πλέον να κρυφτεί. Όπως επισημαίνει η Gulan Avci, μέλος του Σουηδικού κοινοβουλίου, «κάθε φορά που μία χώρα αναγνωρίζει τη Γενοκτονία, η αλήθεια πλησιάζει λίγο πιο κοντά στην Τουρκία». Είναι αναγκαίο η Τουρκία να αντιμετωπίσει το ιστορικό της και να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία.
Η απόδοση δικαιοσύνης στο θέμα της Γενοκτονίας, παρά τις αντίξοες συνθήκες και την αντίσταση, δεν έχει εκλείψει. Χιλιάδες άνθρωποι παγκοσμίως συνεχίζουν να αγωνίζονται ενάντια στη λήθη και την καθολική σιωπή, διεκδικώντας την αναγνώριση της Γενοκτονίας και καταδικάζοντας όλες τις φρικαλεότητες που διαπράττονται. Η δίκαιη έκβαση αυτού του αγώνα, η άνοιξη των λαών που υπέστησαν Γενοκτονία, έρχεται με γοργούς ρυθμούς.
Η ιστορία, το δίκαιο και η αλήθεια, τελικά, θα θριαμβεύσουν. Σύντομα, ο Αρμενικός λαός και οι υποστηρικτές του θα έχουν τη δυνατότητα να γιορτάσουν τους καρπούς των αγώνων τους και να νιώσουν την ανακούφιση των ψυχών των θυμάτων τους.