Αναδρομή στην Ιστορία του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου

Βιβλία και θησαυροί από άλλες εποχές, σχολικές σάκες και ποδιές που έχουν την δική τους ιστορία, εκτίθενται στη μόνιμη έκθεση του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου, γνωστό και ως «Ανωγειανό». Αυτά τα αντικείμενα προσδιορίζουν μια διαφορετική πραγματικότητα, που σπάνια μπορεί να συγκριθεί με τη σύγχρονη σχολική ζωή. Σύμφωνα με την διευθύντρια του σχολείου, Καλλιόπη Φακίνου, αυτή η αντιπαράθεση είναι και ένα από τα στοιχεία που καθιστούν την έκθεση εξαιρετικά ελκυστική.

Η έκθεση είναι επισκέψιμη και από μαθητές άλλων σχολείων της πόλης, γεγονός που γεμίζει χαρά τη διεύθυνση του σχολείου, καθώς παρατηρεί το έντονο ενδιαφέρον των μαθητών. Η ξενάγηση αναλαμβάνεται από δύο εκπαιδευτικούς, την Ελένη Πανακάκη και την Μαρία Παπαδάκη, οι οποίες, αν και συνταξιοδοτημένες, συνεχίζουν να προσφέρουν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους στην εκπαιδευτική κοινότητα.

Ο εμπλουτισμός της έκθεσης περιλαμβάνει φωτογραφίες και άλλες αναμνηστικές συλλογές που έχουν προσφέρει απόφοιτοι του σχολείου. Η κ. Φακίνου υπογράμμισε πόσο συγκινητική είναι η συμμετοχή των παλαιότερων μαθητών, οι οποίοι συμβάλλουν με φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα όπως τετράδια, τσάντες και άλλες σχολικές στολές.

Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου, το οποίο βρίσκεται στη λεωφόρο Καλοκαιρινού κοντά στην Πύλη Παντοκράτορα (Χανιώπορτα), συνεχίζει να λειτουργεί από τη δεκαετία του 1930, αν και έχει υποστεί κάποιες μικρές κτιριακές επιδιορθώσεις. Η ιστορία του ενδέχεται να είναι ακόμα πιο μακρά, καθώς πριν λειτουργήσει ως δημοτικό σχολείο, ήταν το Α΄ τριτάξιο Χριστιανικό σχολείο του Ηρακλείου, το οποίο ιδρύθηκε το 1811 από τη Μητρόπολη Κρήτης. Το 1899 με ένα Ηγεμονικό διάταγμα, ιδρύθηκε το Α’ τετρατάξιο Χριστιανικό Δημοτικό Σχολείο και το 1903 προήχθη σε εξατάξιο, βιώνοντας σημαντικές αλλαγές και εξελίξεις στις λειτουργίες του καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας του.

Η ιστορία του σχολείου είναι γεμάτη προκλήσεις, όπως κατά την κατάληψη της Κρήτης το 1941, όταν υποστήκαμε σοβαρές καταστροφές από τους βομβαρδισμούς. Οι Γερμανοί κατέλαβαν το κτήριο και οι μαθητές αναγκάστηκαν να παρακολουθήσουν μαθήματα μόνο κάποιες μέρες της εβδομάδας το απόγευμα. Παρά τις δυσκολίες που υπήρξαν, το σχολείο κατάφερε να επιβιώσει και να συνεχίσει την αποστολή του.

Μια άλλη πτυχή της ιστορίας του σχολείου σχετίζεται με την ονομασία του «Ανωγειανό». Όπως εξήγησε η κ. Φακίνου, αυτό προήλθε από γεγονότα του Αυγούστου του 1944, όταν πολλοί κάτοικοι των Ανωγείων που είχαν καταστραφεί, βρήκαν καταφύγιο στο σχολείο, και έτσι πήρε το δεύτερο όνομά του. Σχεδιάζεται μάλιστα να γίνουν οι απαραίτητες διαδικασίες για να ονομαστεί και επίσημα «Ανωγειανό», κάτι που σύμφωνα με την διευθύντρια επιβάλλει η ιστορία του σχολείου και η κοινωνία της πόλης.

Σήμερα, το σχολείο φιλοξενεί περίπου 100 μαθητές και συνεχίζει να διατηρεί την αυθεντικότητά του ως ένα από τα παλαιότερα σχολεία της πόλης. Υπάρχει έντονη προσπάθεια για την «αρχοντιά» και την ιδιαιτερότητά του, καθώς είναι ένα πολυπολιτισμικό σχολείο με μαθητές από διάφορες εθνοτικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων αλλοδαπών, προσφύγων και Ρομά. Οι εκπαιδευτικοί εργάζονται με αφοσίωση για να διδάξουν αξίες όπως ο αλληλοσεβασμός και η αλληλεγγύη, προσπαθώντας να καταπολεμήσουν τον ρατσισμό και τον φανατισμό.

Η συμμετοχή των παλαιότερων μαθητών είναι εξίσου συγκινητική. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του σχολείου και τη μακροχρόνια επίδραση που είχε στη ζωή τους, πολλοί συνεχίζουν να υποστηρίζουν το σχολείο με διάφορους τρόπους, είτε οικονομικά είτε παρέχοντας αγαθά και υποστήριξη σε οικογένειες μαθητών που χρειάζονται βοήθεια. Με αυτόν τον τρόπο, η σύνδεση των ανθρώπων αυτών με το σχολείο και τα παιδικά τους χρόνια διατηρείται ζωντανή.