Η γεωπολιτική του κρασιού: Από την Τοσκάνη στη Δράμα με μια γουλιά
Σε μια Ευρώπη που επαναστατεί και επανασχεδιάζει την ταυτότητά της μέσα από τη γαστρονομία, τις εξαγωγές και την αγροτική βιωσιμότητα, το κρασί δεν είναι απλώς ένα προϊόν, αλλά ένα ισχυρό πολιτισμικό σύμβολο και μια σταθερή οικονομική συνιστώσα. Τα επίσημα στοιχεία που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το εμπορικό έτος 2024/2025, όπως δημοσιεύθηκαν στις 5 Μαΐου 2025, αποκαλύπτουν την τρέχουσα κατάσταση, ενώ εκφράζουν και προοπτικές για το μέλλον της ευρωπαϊκής οινοπαραγωγής.
Η Ιταλία κατατάσσεται στην κορυφή της παραγωγής, με 43.956 χιλιάδες εκατόλιτρα, ενισχύοντας έτσι τη θέση της ως κορυφαία οινική δύναμη στον κόσμο. Οι αμπελώνες της, που εκτείνονται από το Πιεμόντε και την Τοσκάνη μέχρι την Απουλία και τη Σικελία, προσφέρουν μια εντυπωσιακή ποικιλία κρασιών που υποστηρίζουν την τουριστική οικονομία και την πλούσια πολιτιστική ταυτότητα της χώρας. Στην Γαλλία, η παραγωγή ανέρχεται σε 36.163 χιλιάδες εκατόλιτρα, με μια συνεχόμενη έμφαση στην ποιότητα και το terroir, από την Βουργουνδία έως το Μπορντό. Παρά τις αλλαγές που έχει επιφέρει η κλιματική αλλαγή, η Ισπανία με 31.033 χιλιάδες εκατόλιτρα, παραμένει μία από τις βασικές δυνάμεις στη διεθνή αγορά κρασιού, προσφέροντας οικονομικά προσιτές ετικέτες.
Η Γερμανία, με 7.315 χιλιάδες εκατόλιτρα, εκμεταλλεύεται τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής για να προάγει ποικιλίες όπως το Riesling σε περιοχές που προηγουμένως θεωρούνταν μη κατάλληλες. Η Πορτογαλία, με 6.577 χιλιάδες εκατόλιτρα, εντυπωσιάζει με δομές και δοκιμές που δίνουν έμφαση στη σταθερή ποιότητα των DOC κρασιών και την καινοτομία στον σχεδιασμό blends. Χώρες όπως η Ρουμανία (3.148 χιλιάδες), η Ουγγαρία (2.672) και η Ελλάδα (1.386) θυμίζουν τη βιωμάτικη κληρονομιά των Βαλκανίων, με επιδίωξη να συνδυάσουν την ποσότητα με μια στρατηγική ανάπτυξης.
Η ελληνική οινοπαραγωγή, αν και περιορισμένη ποσοτικά, έχει εστιάσει στην ποιότητα και στην αναγνωρίσιμη προστιθέμενη αξία. Η χώρα διαθέτει περισσότερες από 200 αυτόχθονες ποικιλίες κρασιού, με το Ασύρτικο, τη Μαλαγουζιά, το Ξινόμαυρο και το Αγιωργίτικο να ξεχωρίζουν στη διεθνή αγορά. Το terroir της Ελλάδας, εκτεινόμενο από τις ηφαιστειακές πλαγιές της Σαντορίνης μέχρι τις αμπελουργικές ζώνες της Νεμέας και της Δράμας, προσφέρει μοναδικές γευστικές ταυτότητες που πλέον αναγνωρίζονται σε αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και η Γερμανία.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) και του OIV, οι εξαγωγές ελληνικού κρασιού ξεπέρασαν τα 85 εκατ. ευρώ το 2023, με συνεχή αύξηση την τελευταία πενταετία. Παρά τη μείωση της εγχώριας κατανάλωσης που αντικατοπτρίζει ευρύτερες δημογραφικές και κοινωνικές αλλαγές, ο οινικός τουρισμός αναπτύσσεται δραστικά, κυρίως σε νησιά και ορεινές περιοχές.
Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι πολλές και απαιτούν προσοχή: η κλιματική αλλαγή, οι πιέσεις στο κόστος παραγωγής και η ανάγκη για διεθνές rebranding παρακινούν την ανάγκη για στρατηγικές προσαρμογής. Η δημιουργία πολιτικών που θα ενισχύσουν την προστασία των ΠΟΠ/ΠΓΕ και η εκστρατεία για εξαγωγική επιθετικότητα βασισμένη στη γευστική μοναδικότητα της Ελλάδας είναι πλέον επιτακτική.
Το ευρωπαϊκό κρασί δεν είναι απλώς ένα αγροτικό προϊόν, αλλά αποτελεί μια γλώσσα πολιτισμού, ένα εργαλείο ανάπτυξης και συνεργασίας. Τα δεδομένα που προκύπτουν από την παραγωγή του 2024/2025 επιβεβαιώνουν ότι η Μεσόγειος παραμένει στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής παραγωγής, ενώ οι υπόλοιπες χώρες παίρνουν θέση για να αναδείξουν τη δική τους μοναδικότητα στην παγκόσμια αγορά του κρασιού. Στο μέλλον, η επιτυχία θα ανήκει στους παραγωγούς που κατανοούν βαθύτερα την έννοια του κρασιού στον 21ο αιώνα, συνδυάζοντας γεύση και ταυτότητα με ποιότητα και στρατηγική. Όπως συμβαίνει με όλα τα μεγάλα κρασιά, το πραγματικό του αποτύπωμα μπορεί να μην είναι άμεσα αναγνωρίσιμο, αλλά αφήνει μια αξεπέραστη επίγευση.