Πανεπιστήμια: Τα συμπεράσματα της 108ης Συνόδου Πρυτάνεων
Η 108η Σύνοδος Πρυτάνεων των Ελληνικών Πανεπιστημίων πραγματοποιήθηκε στη Χαλκιδική από τις 6 έως και τις 9 Μαΐου 2025, υπό την Προεδρία του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Καθηγητή Στυλιανού Κατρανίδη, μαζί με άλλους υποστηρικτές και μέλη του Προεδρείου, όπως η Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Καθηγητής Αθανάσιος Κατσής.
Στις εργασίες της Συνόδου συμμετείχαν και εκπρόσωποι της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού, όπως η υπουργός Σοφία Ζαχαράκη, ο υφυπουργός Νικόλαος Παπαϊωάννου, και ο γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης, Δημήτρης Μπουραντώνης. Σημαντική ήταν η παρουσία και άλλων αξιωματούχων, όπως η πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Σωτηρία Ντούνη και ο πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, Περικλής Μήτκας.
Η Σύνοδος Πρυτάνεων καλωσόρισε τη νέα κυβέρνηση του Υπουργείου Παιδείας και ευχήθηκε καλή επιτυχία στο έργο της, προσβλέποντας σε μια γόνιμη συνεργασία. Ένα από τα κύρια αιτήματα της Συνόδου είναι η ενίσχυση των οικονομικών πόρων των Ελληνικών Πανεπιστημίων, κυρίως μέσω του τακτικού προϋπολογισμού και του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης. Επισημάνθηκε ότι ο τακτικός προϋπολογισμός των ΑΕΙ έχει μειωθεί κατά πάνω από 50% σε σχέση με την προ κρίσης εποχή, και η χρηματοδότηση ανά φοιτητή ανέρχεται μόλις στο 1/3 του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανησυχία εκφράστηκε και για την μη χορήγηση έκτακτης επιχορήγησης, η οποία στον παρελθόν κάλυπτε μερικώς τις ανελαστικές λειτουργικές δαπάνες.
Οι Πρυτάνεις δήλωσαν ότι ο τακτικός προϋπολογισμός δεν επαρκεί για να καλύψει τις λειτουργικές δαπάνες και να υποστηρίξει την ανάπτυξη των Πανεπιστημίων. Υπογράμμισαν επίσης τη σημαντική ανάγκη χρηματοδότησης για τη συντήρηση των κτηριακών υποδομών, πολλές από τις οποίες βρίσκονται σε κακή κατάσταση, ιδιαίτερα στα παλαιά πανεπιστήμια. Για το 2025, η επιχορήγηση για συντηρήσεις παρουσίασε μείωση 50% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τις υποδομές και την ποιότητα της εκπαίδευσης. Η Σύνοδος επαναβεβαίωσε την ανάγκη για καταβολή έκτακτης επιχορήγησης και αύξηση της χρηματοδότησης στον τακτικό προϋπολογισμό.
Προκλήσεις Υποστελέχωσης και Νομοθετικές Βελτιώσεις
Ένα επιπλέον θεμελιώδες ζήτημα που συζητήθηκε ήταν η υποστελέχωση σε επίπεδο διοικητικού προσωπικού, το οποίο έχει επιδεινωθεί από την κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων και τις αργές διαδικασίες του ΑΣΕΠ. Οι Πρυτάνεις υποστήριξαν ότι υπάρχουν επίσης σοβαρές ελλείψεις σε μέλη ΔΕΠ και σε όλες τις κατηγορίες διδακτικού προσωπικού, αν και πρόσφατα υπήρξε αύξηση των θέσεων που διατέθηκαν στα Πανεπιστήμια. Ζήτησαν τη συνέχιση του διαλόγου με την πολιτική ηγεσία σχετικά με βελτιώσεις του νομοθετικού πλαισίου και τα βήματα για την εξάλειψη της γραφειοκρατίας.
Σχετικά με το πολύ σημαντικό ζήτημα των διαγραφών φοιτητών, η Σύνοδος επανέλαβε τη θέση της για τη διάκριση φοιτητών σε ενεργούς και μη ενεργούς και ζήτησε από την ηγεσία του ΥΠΑΙΘΑ να εισαγάγει νομοθετική ρύθμιση που θα προσδιορίζει με σαφήνεια πότε ένας φοιτητής μπορεί να διαγραφεί. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις για την προστασία των ενεργών φοιτητών, διασφαλίζοντας ότι δεν θα βρεθούν αντιμέτωποι με αδικαιολόγητες διαγραφές στους επόμενους ακαδημαϊκούς κύκλους.
Η Σύνοδος Πρυτάνεων υπογράμμισε την μεγάλη εμπιστοσύνη του ελληνικού δημόσιου Πανεπιστημίου από την κοινωνία και ζήτησε έμπρακτη στήριξη από την πολιτεία. Αναγνωρίστηκε ότι τα ζητήματα ασφάλειας είναι διαφοροποιημένα μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων, και γι’ αυτό, τα μέτρα ασφάλειας πρέπει να είναι ειδικά προσαρμοσμένα στις ανάγκες των εκάστοτε Ιδρυμάτων. Τα πανεπιστήμια απευθύνθηκαν στην Πολιτεία για υποστήριξη στην αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών, σύμφωνα με τις αρμοδιότητές της, καθώς και για την οικονομική ενίσχυση που θα τους επιτρέψει να εφαρμόσουν αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης και προστασίας για την ασφάλεια των φοιτητών και του προσωπικού.